ဒီေနရာ မွာ သြားပါ။
မြန္ဂိုလြိဳက္ ေခၚ အသား၀ါ အႏြယ္
အသား၀ါ အႏြယ္၀င္ မြန္ဂိုလူမ်ိဳးမ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ ရႏိုင္ေသာ အေျခအေနအရ လုိရင္းအခ်က္ကိုသာ တင္ျပပါမည္။ ကမၻာႀကီးကို ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္မ်ားက သက္ဦးကပ္ (Palaeozoic or Primary Era)၊ သက္လယ္ကပ္ (Mesozoic)၊ သက္ေႏွာင္းကပ္ (Cenozoic Era)၊ စတုတၳကပ္ (သို႔) ႏွင္းခဲေခတ္ (Quarternary Era or Glacial Age) ဟူ၍ ေခတ္ ၄ ေခတ္ ခြဲ၍ ေလ့လာၾကပါသည္ (အေျချပဳ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးသမိုင္း ပ-တြဲ၊ စာ ၃၇-၅၅)။
သက္ဦးကပ္ကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း သန္းေျခာက္ရာ (၆၀၀ သန္း) ခန္႔က စတင္ခဲ့ၿပီး စတုတၳကပ္ ေခၚ ႏွင္းခဲေခတ္သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တသန္း (၁ သန္း) က စတင္ခဲ့သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ (ဤေခတ္မ်ား အေၾကာင္းကို အၾကမ္းဖ်င္း ေလ့လာလိုပါက ရန္ကုန္တိရိစၧာန္ ဥယ်ာဥ္ သဘာ၀ သမိုင္း ျပတိုက္တြင္ ေလ့လာ ႏိုင္ပါသည္။)
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တသန္း (၁ သန္း) က စၿပီး လူသားမ်ား စတင္ေပၚထြန္းခဲ့သည္ဟု သမိုင္း သုေတသီမ်ားက ယူဆၾကသည္။ ဤ ႏွင္းခဲေခတ္တြင္ မြန္ဂိုလြိဳက္ အသား၀ါ အႏြယ္၀င္မ်ားသည္ အာရွတိုက္ အလယ္ပိုင္း၌ သြားလာ က်က္စား ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သတိျပဳရမည္မွာ ထိုအခ်ိန္၌ မည္သည့္လူမ်ိဳးမွ မယဥ္ေက်းၾကေသးေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။
ဤေခတ္အတြင္းမွာပင္ မြန္ဂိုလြိဳက္ အသား၀ါ အႏြယ္၀င္မ်ားသည္ ႏွင္းခဲမ်ား၊ ေရခဲမ်ား ဖံုးလႊမ္းမႈေၾကာင့္ ဥေရာပတိုက္ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ အာရွတိုက္ ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ လည္းေကာင္း အဆက္ျပတ္သြား ခဲ့ရသည္ (History of the world by Weech, page 24, 25)။
ထို မြန္ဂိုလူမ်ိဳး အခ်ိဳ႕တို႔သည္ အာရွတိုက္ အလယ္ပိုင္း မွတဆင့္ အာရွတိုက္ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ အစြန္းရွိ ခ်ဴေကာ့စကီး ကြၽန္းဆြယ္ Chucotsky pennisula ႏွင့္ အေမရိကတိုက္ အေနာက္ေျမာက္ အစြန္ရွိ အလာစကား ကို ခြဲျခားထားသည့္ မိုင္ ၆၀ သာက်ယ္ေသာ ဘယ္ရင္ ေရလက္ၾကားကို ျဖတ္ၿပီး အေမရိကတိုက္ တခြင္တျပင္တြင္ သြားေရာက္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ဂရင္းလန္ကြၽန္း တိုင္ေအာင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားၾကသည္။
အေမရိကတိုက္သို႔ ေရာက္သြားၾကေသာ အသား၀ါ မြန္ဂိုမ်ားသည္ ရာသီဥတုႏွင့္ သဘာ၀ ေရေျမ အေျခအေနအရ အသားေရာင္ နီက်င့္က်င့္ ျဖစ္လာၾကသည္ (Their yellow skin depened till it become copper-red)။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎တို႔ကို လူနီ အင္ဒီးယန္းမ်ား Red Indian ဟု အမည္တမ်ိဳးႏွင့္ ေခၚတြင္လာၾကသည္။ အေမရိက အလယ္ပိုင္း (ယခု မကၠစီကို၊ ဟြန္ဒူးရပ္စ္၊ နီကာရာဂြာ စေသာ ေဒသမ်ား) သို႔ ေရာက္ေသာအခါ အဆင့္ျမင့္မားေသာ အက္စတက္ Aztecs၊ အင္းကားစ္ Incas ကဲ့သို႔ေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ေပၚထြန္းေစခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၎ယဥ္ေက်းမႈမ်ားသည္ အလြန္ေနာက္က်ၿပီးမွသာ ေပၚထြန္းျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဤမွ် ရွင္းျပျခင္းျဖင့္ အေစာဆံုးေသာ ႏွင္းခဲေခတ္ (ေရခဲေခတ္) မွ မြန္ဂိုမ်ားကို အၾကမ္းဖ်င္း သိေလာက္ၿပီဟု ယူဆပါသည္။ အေစာပိုင္း မြန္ဂိုမ်ားသည္ မယဥ္ေက်းၾကေသးေသာ မြန္ဂိုမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ေက်ာက္ေခတ္ဦး Paleolithic ထက္ပင္ ေစာသျဖင့္ လူ႐ိုင္း အဆင့္မွာသာ ရွိၾကေပေသးသည္။
ယခု ကြၽႏု္ပ္တို႔ ေလ့လာေသာ မြန္ဂိုအႏြယ္၀င္မ်ားမွာ ေရခဲေခတ္ ၿပီးဆံုးၿပီး လူယဥ္ေက်းမႈ (ယဥ္ေက်းေသာလူမ်ား) စတင္ေသာ အခ်ိန္မွစ၍ ေလ့လာမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤအခ်က္သည္ပင္ ကြၽႏု္ပ္၏ ယူဆခ်က္ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား ပညာရွင္မ်ား၏ ယူဆခ်က္မွာ ကြဲလြဲမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ယဥ္ေက်းေသာ သူမ်ားဟု ဆိုရာ၌ အတည္တက် ေနထိုင္ၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရးကို စတင္လုပ္ကိုင္ေသာ အခ်ိန္ကာလကို ဆိုလိုပါသည္။
အေစာပိုင္း လူသားမ်ိဳးႏြယ္မ်ားသည္ လူ႐ိုင္းဘ၀ျဖင့္ အသားငါး အစိမ္း၊ သစ္သီး သစ္ဖု သစ္ဥမ်ားကိုသာ ရွာေဖြစားေသာက္၍ တေနရာမွ တေနရာသို႔ လွည့္လည္သြားလာ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား (Nomads) သာ ျဖစ္ပါသည္။ ေရခဲေခတ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး တဖန္ ေက်ာက္ေခတ္ဦး (ေက်ာက္ၾကမ္းေခတ္) Paleolithic age, ေက်ာက္ေခတ္လယ္ Mesclithic age, ေက်ာက္ေခ်ာေခတ္ (ေက်ာက္ေခတ္သစ္ / ေက်ာက္ေခတ္ေႏွာင္း) Meolthic age ဟူ၍ ေက်ာက္ေခတ္မ်ားကို ေက်ာ္လြန္ခဲ့ၿပီးေနာက္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး လုပ္ကိုင္ကာ အတည္တက် ေနထိုင္ေသာ ယဥ္ေက်းသည့္ ေခတ္သို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ေပသည္။
စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး လုပ္ကိုင္ၿပီး အတည္တက် ေနထိုင္ျခင္းျဖင့္ လူသားတို႔ ယဥ္ေက်းမႈ ျမင့္မားလာခဲ့သည္ကို သမိုင္းျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈအစဥ္တြင္ ေတြ႕ရပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အျခားလူမ်ိဳးမ်ားနည္းတူ ယဥ္ေက်း၍ လာၿပီဟု ယူဆရေသာ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ကမၻာေပၚရွိ မည္သည့္ေနရာတြင္ ေရာက္ရွိေနသည္ကို ရွာေဖြရေပမည္။
ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ လူ႕ယဥ္ေက်းမႈ တိုးတက္ထြန္းကာရာ အရပ္ေဒသမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ ေရရရွိေသာ ျမစ္၀ွမ္းအရပ္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။
လူ႕ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားရာ ျမစ္၀ွမ္းအရပ္မ်ားမွာ …
၁။ ႏိုင္းလ္ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ (အီဂ်စ္ျပည္)
၂။ ျမစ္ႏွစ္မႊာ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ (မက္ဆိုပိုေတးမီးယား Mesopotamia (သို႔) ရွိနားလြင္ျပင္ Shinar plain)
၃။ အိႏၵဳ - ဂဂၤါ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ (အိႏိၵယျပည္) (Indus, Ganges)
၄။ ျမစ္၀ါ (သို႔) ဟြမ္ဟို ျမစ္၀ွမ္းေဒသ (တ႐ုတ္ျပည္) (Yellow river or Hwang-Ho)
အထက္ပါ လူယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားရာ ေဒသႀကီးမ်ားအနက္ ေအဂ်င္ ပင္လယ္ေဒသႏွင့္ ႏိုင္းလ္ ျမစ္၀ွမ္း အထက္ပိုင္း ေဒသမ်ားတြင္ ဆီးမိုက္၊ ဟန္းမိုက္ အႏြယ္၀င္မ်ား ေနထိုင္ၾကၿပီး မြန္ဂို အႏြယ္၀င္မ်ား ေနထိုင္ေၾကာင္း မသိရွိရေပ။ သို႔ျဖစ္၍ မြန္ဂို အႏြယ္၀င္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား စတင္ေပၚေပါက္လာမႈတြင္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရန္ လိုမည္ မဟုတ္ေပ။ ေျမထဲ ပင္လယ္ ေျမာက္ဘက္ႏွင့္ ေအဂ်င္ ပင္လယ္ ေျမာက္ဘက္ ဥေရာပတိုက္ဘက္တြင္ အာရိယန္အႏြယ္၀င္မ်ား ပ်ံ႔ႏွံ႔ေနထိုင္ၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ က်န္ရွိေသာ လူ႕ယဥ္ေက်းမႈ စတင္ထြန္းကားရာ ေဒသမ်ားအနက္ အိႏၵဳ - ဂဂၤါ ျမစ္၀ွမ္း ေဒသသည္ အိႏၵိယျပည္တြင္ရွိၿပီး အသားမည္း ဒရာဗီးဒီးယန္း Dravedian မ်ားသာ စတင္ အေျခခ်ရာ ေဒသ ျဖစ္သျဖင့္ အသား၀ါ မြန္ဂို အႏြယ္၀င္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ထိုေဒသမွ စတင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေသခ်ာေပသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ျမစ္၀ါ ျမစ္၀ွမ္း ေဒသႏွင့္ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား ျမစ္ႏွစ္မႊာ ျမစ္၀ွမ္းေဒသကို ဆက္လက္ ေလ့လာရေပမည္။
ျမစ္၀ါျမစ္၀ွမ္း ေခၚ ဟြမ္ဟိုျမစ္၀ွမ္း ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားရာ ေဒသကို ေလ့လာေသာအခါ ထိုေဒသတြင္ ေရွးေဟာင္း တ႐ုတ္ ယဥ္ေက်းမႈ ေပၚထြန္းခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ လွည့္လည္သြားလာသူမ်ား မဟုတ္ဘဲ အိမ္ႏွင့္ အတည္တက် ေနထိုင္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။ (History of the world by Weech, second edition, page 333, Acient China ” The Chinese grew up as dwetters in houses, not as nomads in tents.”)။ တဖန္ တ႐ုတ္တို႔သည္ အသား၀ါ အမ်ိဳးတူ ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း မြန္ဂိုမ်ား မဟုတ္ဟု သိရွိရသည္။ (Pratical knowledge for all, vol 2 by Sir John Hammertal, page 132, “Early history of China and Japan”, The Chinese people, like most of the Fore EAstern Asiaties, are Mongols, skin to but not indentical with the Mongols proper or Hun of Central Asia, - )
သို႔ျဖစ္၍ ကရင္လူမ်ိဳးသည္ ျမစ္၀ါျမစ္၀ွမ္း၌ ယဥ္ေက်းေသာ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးအျဖစ္ႏွင့္ မေပၚခဲ့ဟု ယူဆရေပသည္။ အခ်ိဳ႕ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ကရင္သည္ တ႐ုတ္မ်ိဳးႏြယ္တခု (Off shoot of Chinese) ဟု ထင္ျမင္ၾကေပသည္။ ဤယူဆခ်က္သည္လည္း မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ခရစ္ မေမြးဖြားမီ ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ အေရွ႕ေတာင္အာရွသို႔ ေရာက္ႏွင့္ေသာ ကရင္လူမ်ိဳးႏွင့္ အတူ ပါလာသည့္ ဗိသုကာ ပညာ လက္ရာမ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းလွေသာ ေျပာဆိုဆက္ဆံပံုမ်ားသည္ ဘယ္နည္းႏွင့္မွ် ထို ေရွးေရွးအခါက တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားထံမွ အေမြ မရႏိုင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တ႐ုတ္သည္ပင္လွ်င္ ခရစ္ မေမြးဖြားမီ အခ်ိန္က ယဥ္ေက်းလာရန္ ႀကိဳးစားၾကလွ်က္ပင္ ရွိေသးသည္ဟု ယူဆရသည္။
အခ်ိဳ႕ကလည္း ကရင္မ်ားသည္ တိဘက္က လည္းေကာင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းက လည္းေကာင္း တေရြ႕ေရြ႕ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွသို႔ ေရာက္ရွိလာသည္ဟု ဆိုသည္။ ထို အဆိုကို မျငင္းပယ္လိုပါ။ သို႔ရာတြင္ မယဥ္ေက်းေသာ တိဘက္မ်ား ေနထိုင္ရာ ေဒသႏွင့္ သြားလာရန္ပင္ အလြန္ ခက္ခဲေသာ တ႐ုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းမွ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား စတင္ မေပါက္ဖြားလာသည္ကိုေတာ့ ေလ့လာသူတိုင္း သေဘာေပါက္ၾကမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ေရခဲေခတ္ (စတုတၳကပ္) ၌ ေရခဲ ႏွင္းခဲ ပိတ္၍ အာရွတိုက္ အလယ္ပိုင္း၌ ေသာင္တင္ေနခဲ့ေသာ မြန္ဂိုလြိဳက္ အၾကြင္းအက်န္မ်ားလားဟု စဥ္းစားၾကည့္လွ်င္လည္း ထို ႏွင္းခဲေခတ္ မြန္ဂို အသား၀ါမ်ားသည္ ေက်ာက္ေခတ္ဦးထက္ေစာၿပီး လူဟူ၍ ေပၚလာခဲ့ေသာ လူသားမ်ား ျဖစ္ၾကရာ လူ႐ိုင္းမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ထို မြန္ဂို အၾကြင္းအက်န္မွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တေနရာရာတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ အသား၀ါ အႏြယ္စု တစုစုမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ပြားလာရမည္ဟု ယူဆစရာ ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ မဟုတ္ပါကလည္း ႏွစ္ၾကာေညာင္း၍ အာရွအလယ္ပိုင္းတြင္ တေနရာမွ တေနရာသို႔ ေရြ႕လ်ားသြားလာေသာ မြန္ဂိုမ်ားသည္ ယဥ္ေက်းလာၾကသည္ဟု ေျပာရန္မွာလည္း အတည္တက် ေနထိုင္ၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရး လုပ္ကာ အျခားယဥ္ေက်းေသာ သူမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မရွိဘဲႏွင့္ ေတာင္ထိပ္တြင္ လည္းေကာင္း၊ ျမက္ခင္းျပင္တြင္ လည္းေကာင္း ယဥ္ေက်းလာရန္မွာ ခက္ခဲလွပါသည္။
ယဥ္ေက်းမႈ တိုးတက္လာျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ လူတို႔သည္ အတည္တက် ေနထိုင္ၾကၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးလုပ္ကာ ပတ္၀န္းက်င္လူမ်ိဳးေပါင္းစံုႏွင့္ ေတြ႕ထိဆက္ဆံၿပီးေနာက္ပိုင္း တျဖည္းျဖည္းမွသာ ယဥ္ေက်းလာၾကသည္သာ ျဖစ္ရေပသည္။
သို႔ျဖစ္၍ က်န္ရွိေသာ ျမစ္ႏွစ္မႊာ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ (၀ါ) ရွိနားလြင္ျပင္ (၀ါ) မက္ဆိုပိုေတးမီးယားေဒသ ကိုသာ ေလ့လာရန္ ရွိပါသည္။
ကရင္အမ်ိဳးသားႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ က်င္းပေရး ဗဟိုေကာ္မတီ (မဟာရန္ကုန္) ၏ နံရံကပ္စာေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ သုေတသန စာတမ္းတခုကို ျပန္လည္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
မူရင္း။ ။ ဇြဲကပင္ ၀က္ဆုိက္မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါတယ္။
“As the party approached, the old woman screamed, ‘Cut me loose, cut me loose.’ The clansmen declined, as the old woman would want to go home with them, and would eat them out of house and home. After the whole party had passed, Po Khai came along.”
“The old woman redoubled her cries as there was but one left from whom she could hope for release. Po Khai thought to himself, ‘I must die, and even if the old woman goes home with me, it can make but a few hours’ difference.’ So he cut away the creepers and the old lady slipped dancing out on the road, saying, ‘Hurry up, grandson, for grandmother is perishing with hunger.’ The old woman was really Pee Bee Yaw, which means’ Grandmother with the bound waist.’ When the sister saw her brother returning, she thought, ‘My brother must be mad to invite guests to dinner when four annas’ worth of rice bought at famine prices are all or store.’ Her brother, seeing her frowns, hastily ran up into the house and begged his sister not to refuse the hospitality universally shown by the Karen. He reminded her how their parents never sent anyone hungry away, and begged his sister to keep up the ancestral custom, even though they were in the very jaws of death.
The old woman at once slipped into the kitchen and called the young girl to cook in haste, as she was very hungry. With a heavy heart the young girl was just pouring into the pot all the rice her brother had brought home when the old woman checked her sharply, ‘What a wasteful child! Seven grains of rice are quite enough.’ ‘Grandmother,’ replied the girl, ‘I know how to cook a pot of rice, but I don’t know how to cook only seven grains of rice.’ The old woman spoke up sharply, ‘Obey orders when your elders command you, and ask no questions.’ Abashed at the sharp tone of the old woman, the girl counted out seven kernels, and the old woman approached the pot with mystic passes and the pot became full. At seven grains to a meal, Po Khai saw that the rice he had purchased was amply sufficient for his wants, and knew that a good power had stepped in to save him.
When the news of the daily miracle reached the clan, they assembled and claimed Pee Bee Yaw refused to go either it, reminding them that they had forfeited their right as the first finders by their refusal to cut her loose from the creepers. Of course, this refusal laid the foundation of much hatred towards Po Khai and his sister. When the time came to cut the Khu (hill garden) Pee Bee Yaw told Po Khai to clear the jungle from seven hills and prepare them for planting. ‘How can I clear seven hills?’ asked Po Khai. ‘Ask no questions when your elders order you,’ was the old lady’s sharp reply. Just as he was leaving the house, Pee Bee Yaw gave him a machete with orders to try it. When he reached the chosen spot, Po Khai raised his against a huge tree. It fell without even waiting for the blow. ‘Well, that’s the sharpest machete I ever used,’ blurted out Po Khai, as he watched the crash of the huge tree. Of course, the seven hills were all cleared off before breakfast.”
“Po Khai wondered how this huge field was ever to be planted and reaped and the grain threshed, but he dared ask no questions, as Pee Bee Yaw always rebuked so harshly.
He went on in blind faith in the old woman’s power. At the sowing season, Pee Bee Yaw danced over the whole field, and a perfect shower of paddy started from her fingers and toes and from every fold of her clothing, and so the field was well filled with grain, the crop prospered splendidly, and soon the bending eats, over a foot in length and filled to the very extremity with golden grain, gave promise of such a bountiful harvest as had never been known before.”
“Po Khai wondered how this grain could ever be harvested, but still dared not to ask. The clansmen, wild with rage at the boundless wealth which they had just missed, and which had gone to Po Khai, now summoned all the clans within a day’s march to join them in stealing Po Khai’s paddy. Men, women and even children joined the raid. Some reaped, others carried the bundles.
Some threshed and winnowed, while others carried home the paddy. After a most laborious night’s work of many hundreds, all of Po Khai’s grain was carried off. Fancy the looks of Po Khai when he found nothing but trampled stubble where he had left waving grain!”
“Following the trial of the thieves, he picked up seven sheaves dropped by the way. On reporting to Pee Bee Yaw that there seven bundles were all that was left of their crop, she coolly told him to build seven huge paddy bins. Po Khai did so with the unquestioning obedience which had become a habit with him. When the bins were completed, but not roofed, a sheaf was put in each, and Pee Bee Yaw commenced dancing among the bins and singing a call to the grain wherever it was to return to its proper owner. At once the paddy came flying through the air, and fell in a perfect shower, till not a single grain was left with the thieves.”
“A solemn council of all the clans was held, and their indignation knew no bounds. ‘ We thought to ruin Po Khai, and we have been made nothing but his coolies, and even worse! Nothing is left us even for our wages.’ So they arranged to steal the paddy again from the bins this time. They even plotted to kill both Po Khai and Pee Bee Yaw.”
“Po Khai spent the day, by Pee Bee Yaw’s orders, in cutting a huge pile of clubs and making a large number of cords. When they went home in the evening, Pee Bee Yaw said ‘Ropes tie and sticks beat…’ When the clansmen came to steal the paddy, the ropes bound each to a tree and the clubs began to beat a rat-rat-too on their backs. To entreat the deaf cords and club was, of course, useless. Next morning, Po Khai found his tormentors in his power and half dead with the terrible beating they had received.”
“They readily took the oath, considered by hill men to be inviolable, never to molest him more. Pee Bee Yaw then said she must return to her abode in the skies, to wash down her house there as the hens had surely filled it with dust. To enable her to do so, she told Po Khai to raise the two shafts by which the native plough or harrow is dragged, into a perpendicular position. She then took the form of a cricket, crept up to the yoke and flew away.”
(The custom of raising the yoke in the air and placing a cricket on the perpendicular poles that support it, is still followed by the Karens. It is considered a very good omen if the cricket crawls upwards and takes flight from the top.)
The story of Pee Bee Yaw is the combination of moral instructions to the Karen generations. Even though it sounded like a fairy tale, it disclosed the beauties of simple life and the blessings of obedience that made Karens.
karen voiceမွတဆင့္ၿမန္လည္ေဖၚၿပသည္။
မူရင္း။ ။ ဇြဲကပင္ မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါတယ္..။
(၃)ေလယူရာတိ္မ္း ႏြဲ႕အယိမ္း၊
မ်ိဳးဆက္ထိန္းတဲ့ တုိ႔ကရင္၊
ဇြဲကပင္လုိ ခုိင္မတ္မယ္၊
ဇြဲကပင္လုိ ရွင္သန္မယ္…။
(၄)သင္လည္း ကရင္္၊ ငါလည္း ကရင္၊
သံလြင္သံေယာဇဥ္နဲ႔ ၊
ကမၻာတခြင္ပ်ံသန္းခ်ိန္…။
(၅)ဓေလ့ရုိးရာပန္း၊ လက္ဆင့္ကမ္း၍၊
ဆင္ျမန္းတူမွ်၊ သရဖူျဖင့္၊
ကရင့္မွတ္တုိင္ ထူၾကေလာ့…။
ကရင့္ေၾကးမံုမွ
-ငါသည္ေတာ္၏၊ ငါ၏အေတာ္…
ေအာင္လံေတာ္ကို၊ ကေခ်ာ္ကခြ်တ္
ေမာ္နမဲ့ႏွင့္၊ ကဖ်က္ယဖ်က္
ေခ်ာ္ထြက္သြားလုိက္၊ ျပန္စိုက္လုိက္။
-တစ္နည္းေသာ္ကား၊ ငါစဥ္းစားမိ…
ငါ့အသိႏွင့္၊ အပင့္အေျမွာက္
အေမွာက္အလွန္၊ ေျပာင္းျပန္တပ္ၾကည့္
မည္သည့္သူ႕ဟာ၊ ´ေတာ္ဆံုးငါ` ဟု
၀ိပၸလႅာသ၊ နွဳတ္ခမ္း၀ကို
ခဏဖြင့္လုိက္၊ ျပန္ပိတ္လုိက္
အုိ…မိတ္ေဆြမ်ား ျပန္စဥ္းစားပါ။
-အတၱ´ငါ` ကို၊ ´ငါ့` ကိုယ္ အတၱ
နွစ္၀ေပါင္းေဖာ္၊ ေၾကးေညွာ္လိမ္းလိမ္း
ထူပိန္းညစ္ကပ္၊ အဆံုးသတ္၌
ဆံုမွတ္ေရြ႕လ်ား၊ ကမ္းပါးခုန္တက္
လမ္းတစ္၀က္မွာ၊ ျပန္လွည့္ခဲ့ရ
အတၱ ေၾကးခြံမာသကို…
အတၱေက်းကြ်န္ပမာလုိ….။
ကရင့္ေၾကးမံုမွ...
-ဒီေတာ့…တုိ႔ရဲ႕စာေပ၊ တုိ႔ရဲ႕စကား၊
တုိ႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ မေပ်ာက္ကြယ္ဖုိ႔၊
အစဥ္တုိးတက္ေနဖုိ႔အတြက္၊
တုိ႔တစ္ေထြအားလံုး….
၀ိုင္း၀န္းျပီး သင္ယူၾက၊
၀ိုင္း၀န္းျပီး ေဖာ္ထုတ္ၾက၊
၀ိုင္း၀န္းျပီး ထိန္းသိမ္းၾက။
-မွတ္ထား…
စာေပ၊ စကား၊ ယဥ္ေက်းမွဳဆုိတာ
လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ အသက္၊
လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ ေသြး။
-ဒါေၾကာင့္…
အားလံုးသတိရွိၾက၊
အားလံုးတာ၀န္သိၾက…။
ထုိနည္းတူစြာ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္လည္း မိမိတို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ထူးျခားေသာ အေၾကာင္းအရာ တခုခုအေပၚ မူတည္၍ ေခၚတြင္သည္လားဟု ယူဆစရာ ရွိပါသည္။ ယခင္က ေရးသားခဲ့ေသာ ကရင္၏ မူလဇာစ္ျမစ္ ပထမပိုင္းတြင္ မြန္ဂိုလူမ်ိဳးမ်ား အေစာဆံုး အေျခခ် ေနထိုင္သည္ဟူ၍ သမိုင္းသုေတသီမ်ား သိရွိလာသည့္ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား ေဒသမွ ပါရွန္ ပင္လယ္ေကြ႕ထဲသို႔ စီး၀င္ေသာ “ကရန္ျမစ္”ကို အစြဲျပဳေခၚျခင္း ျဖစ္ႏိုင္စရာ အေၾကာင္းရွိေၾကာင္း ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကို တင္ျပခဲ့ပါသည္။
ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ဟစ္ေဆာ့ ေခၚ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးသည္ ၎တို႔ကိုယ္ကို ဟစ္ေဆာ့ဟု ေခၚၾကျခင္း မဟုတ္ဘဲ အီဂ်စ္လူမ်ိဳးမ်ားက ၎တို႔အား ေခၚေသာ အမည္ျဖစ္သည္။ အီဂ်စ္ဘာသာစကားျဖင့္ ဟစ္ေဆာ့၏ အဓိပၸါယ္မွာ ႏိုင္ငံျခားသား အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။ အီဂ်စ္လူမ်ိဳးမ်ားက ထိုသို႔ ေခၚရျခင္းမွာ ဟစ္ေဆာ့တို႔သည္ ၎တို႔ အီဂ်စ္ျပည္ကို ႏွစ္အတန္ၾကာ လာေရာက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။
ကာလကတၱား တကၠသိုလ္တြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ေသာ သိကၡာေတာ္ရ ဆရာႀကီး မန္းဘရင္က ၎၏ ေလ့လာသိရွိမႈကို က်ေနာ့္အား ေျပာျပရာတြင္ ေရွးတ႐ုတ္မ်ားသည္ ကရင္လူမ်ိဳးကို “ခဲ့ရင္” ဟု ေခၚၾကသည္။ “ဧည့္သည္” မ်ားဟူ၍ အဓိပၸါယ္ ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုအဆိုသည္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ အျခားေသာ အရပ္ေဒသ တခုခုမွ တ႐ုတ္ျပည္ အေနာက္ဘက္ နယ္စပ္သို႔ ေရာက္ရွိလာသျဖင့္ ဧည့္သည္မ်ား ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဟစ္ေဆာ့ အမည္ ေပၚလာပံုႏွင့္လည္း ဆင္တူေနပါသည္။ မာကိုပိုလို၏ မွတ္တမ္းတြင္ ကရင္လူမ်ိဳးကို “ကရယင္” “ကရယင္နယ္” ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။
မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ကရင္၏ အမည္ စတင္၍ ေခၚတြင္လာပံုကို ခေရေစ့တြင္းက် တိတိက်က် မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ကရင္ ဟူေသာ အမည္ကိုကား ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားသည္ကို ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရေပသည္။
တဖန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ကရင္ကို စေကာကရင္၊ ပိုးကရင္၊ ျမန္မာကရင္၊ တလိုင္းကရင္၊ ေကာ္သူးေလ ဟူ၍ ေခၚေနပါသျဖင့္ အခ်ိဳ႕ မသိေသာသူမ်ား အေနျဖင့္ နားလည္ရန္ ခက္ခဲရေတာ့သည္။ ကရင္လူမ်ိဳးတြင္ ဖခင္အႏြယ္၊ မိခင္အႏြယ္ ဟူ၍ ႏွစ္ႏြယ္ရွိသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ အႏြယ္မ်ား ကြဲရသည္ကိုမူ ေျပာရန္ ခက္ခဲပါသည္။ ဒ႑ာရီ အဆိုအရ ေရွးယခင္က ဖခင္ႏွင့္ မိခင္ ႏွစ္ဦး ရွိခဲ့ရာ အေၾကာင္း တစံုတရာေၾကာင့္ မသင့္ျမတ္ၾကရာမွ ဖခင္ႏွင့္ မိခင္ ကြဲသြားရာ ဖခင္ေနာက္ လိုက္သြားေသာ သားသမီးမ်ားသည္ ဖခင္အႏြယ္ ျဖစ္သြားၿပီး မိခင္ေနာက္ လိုက္သြားေသာ သားသမီးမ်ားသည္ မိခင္အႏြယ္ ျဖစ္သြားၾကသည္ဟု ေျပာဆိုေလ့ ရွိၾကပါသည္။ ယေန႔ ကရင္မ်ားသည္ ဖခင္အႏြယ္၀င္ ကရင္ျဖစ္ေစ၊ မိခင္အႏြယ္၀င္ ကရင္ျဖစ္ေစ ကရင္လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ရွိၾကပါသည္။ ပို၍ သိလာေလ ပို၍ပင္ ခ်စ္လာၾကသည္ဟု ယူဆရပါသည္။
ဖခင္အႏြယ္၀င္ ကရင္ကို စေ၀ွာ္ ဟု ေခၚသည္။ စာလံုး ၂ လံုးကို တလံုးတည္း အသံထြက္ ပံုစံျဖင့္ ပူး၍ ထြက္သည္။ မပီသူမ်ား၊ မေခၚတတ္သူမ်ားက စေကာ ဟု ေခၚၾကသည္။ ဒါကိုပင္ ပ်ဴႏုိင္ငံ သေရေခတၱရာ ပ်က္စဥ္က စေကာ တခ်ပ္ ေလတုိက္၍ လြင့္လာသည္ကို စေကာတပ္ႀကီး ခ်ီတက္လာၿပီဟု ယူဆကာ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား လန္႔ေျပးရာမွ သေရေခတၱရာ ပ်က္စီးရသည္ဟု မွတ္သားရဘူးပါသည္။ ဤ စေကာတပ္ႀကီး ဟု သမိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပမႈသည္ပင္ သေရေခတၱရာ ေခတ္ကတည္းက ဤေဒသမ်ားတြင္ စေကာကရင္ ရွိေနၿပီဟု သြယ္၀ိုက္၍ ေထာက္ခံၿပီးသား ျဖစ္ေနေပသည္။
မိခင္အႏြယ္၀င္ ကရင္မ်ားကို ပ၀ိုး ဟု ေခၚသည္။ စေ၀ၚ ကဲ့သို႔ပင္ စာလံုး ၂ လံုးကို တလံုးတည္း တြဲေခၚပါသည္။ မေခၚတတ္သူမ်ားက ပိုး ဟု ေခၚၾကသည္။ ျမန္မာကရင္ဟူေသာ အေခၚမွာ ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္စြာ ေနထိုင္ခဲ့သည့္ ကရင္မ်ားကို ေခၚျခင္းျဖစ္ၿပီး တလိုင္းကရင္ဆိုသည္မွာ တလိုင္းလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္စြာ ေနထိုင္ေသာ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
ေကာ္သူးေလ ဟူေသာ အေခၚမွာ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားက မိမိတို႔ ေနထိုင္ရာ ႏိုင္ငံကို အလြန္ခ်စ္ျမတ္ႏိုးစြာျဖင့္ ေခၚေသာ အမည္ျဖစ္သည္။ ေကာ္ ၏ အဓိပၸါယ္မွာ ႏိုင္ငံ၊ ေဒသ၊ အရပ္ ျဖစ္ၿပီး သူး မွာ အမဲ (မျဖဴစင္ျခင္း) ျဖစ္သည္။ ေလး မွာ မရွိ (ကင္းစင္ျခင္း) ဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ေကာ္သူးေလ ဆိုလိုရင္း အဓိပၸါယ္မွာ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းၿပီး အျပစ္ဆိုစရာ မရွိေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား ႏိုင္ငံ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း ပန္းမ်ား ေ၀ဆာ ပြင့္ဖူးေသာ ႏိုင္ငံ (Flowering country) ဟု ေခၚၾကသည္။
အဓိကအားျဖင့္ ကရင္တြင္ မိခင္အႏြယ္ ပ၀ိုးကရင္ႏွင့္ ဖခင္အႏြယ္ စေ၀ွာ္ကရင္ ဟူ၍ရွိရာ အျခားေသာ ကရင္မ်ိဳးႏြယ္မ်ားသည္ မိခင္ ဖခင္ အႏြယ္ ႏွစ္ခုမွ ဆင္းသက္လာၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာ မွတ္သားရေပသည္။ ဥပမာ ပအို၀့္ သည္ ပ၀ိုးကရင္ မိခင္ႏြယ္၀င္ ျဖစ္ၿပီး ကယား၊ ကယ္ခို၊ ကယ္ဘား၊ ယင္းျဖဴ၊ ယင္းနက္၊ ယင္းၾကား၊ ကရင္ျဖဴ၊ ကရင္နီ တို႔သည္ ဖခင္ႏြယ္၀င္ စေကာကရင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
(Grandfather Longlegs by Ian Morrison, page 16, the Red Karen (So called from their red tunis) the Korenbyus or striped Karens, and the Taungthus of the southern Shan States, The Padaung, … are a small Karen Tribe.)
တဖန္ အျခားေသာ ကရင္အမည္မ်ားလည္း ရွိပါေသးသည္။ ေျမာင္ (မ်ိဳ)၊ ေယာင္၊ လားဟူ (မူဆိုး)၊ အခါ (ေကာ္)၊ ႏွင့္ လီစူး (လီေရွာ) ဟူ၍လည္း ေခၚၾကေပေသးသည္။
(People of the Golden Triangle by Paul and Elaine Lewis, published in Great Britain by Thames and Hudson Ltd. 1984, page 7, column 1, Karen, Hmong, Mien (Yao)
Lahu, Akha, and Lisu (page 7, line 13, column 1)
Even so, the members of each tribe have an ethnic – consciosness which leads them to recognize one another as belonging to the same ethnic group.)
တဖန္ မြန္လူမ်ိဳးသည္လည္း မိခင္အႏြယ္၀င္ဟု နာမည္ေက်ာ္ သမိုင္းသုေတသီ သီအိုဒိုစတင္း က ေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
(Pwo Karen by James W. Hamilton, published in 1976, by West Publishing Co. “Foreward” page VII, 34th line. The other major branch, the Pwo – Baker’s Peguan (i.e., Mon) Karen many of whom, as Buddhists, … )
ဤ ေဖာ္ျပမႈသည္ ကြၽႏု္ပ္အေနျဖင့္ မျငင္းလိုေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မြန္သည္ မိုဟူေသာ စေကာကရင္အေခၚ မိုးဟူေသာ ပိုးကရင္အေခၚႏွင့္ အလြန္တူၿပီး အဓိပၸါယ္မွာ အေမ မိခင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎ျပင္ မြန္လူမ်ိဳးသည္ စေကာကရင္၊ ပိုးကရင္တို႔ႏွင့္ အတူေနထိုင္ၾကသည္ကို သမိုင္းတေလွ်ာက္ ေတြ႕ရသည္။ တလိုင္း (Talaing) ဟူေသာ အမည္မွာ အိႏိၵယ ေတာင္ပိုင္း၊ ယခု မဒရပ္စ္နယ္ အေနာက္ရွိ ေရွးအေခၚ တလဂၤန နယ္မွ လာေသာ အိႏၵိယ ေတာင္ပိုင္းသားမ်ားကို ေခၚေသာ အမည္ ျဖစ္သည္။ မြန္လူမ်ိဳး အမည္ မဟုတ္ပါ။
ထို႔ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ထိုင္းလူမ်ိဳးမ်ားက ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားကို ယန္း (Yang) ဟု ေခၚၾကသည္။ ယန္းလွ်ံ (ကရင္နီ)၊ ယန္းဖုတ္ (ကရင္ျဖဴ)၊ ယန္းလိုင္း (ကရင္ၾကား) စသျဖင့္ ၀တ္စားဆင္ယင္ေသာ အ၀တ္အစားမ်ားအေပၚ မူတည္ၿပီး အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚတြင္ၾကပါသည္။ အမွန္အားျဖင့္ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးကုိ ေလ့လာပါက ၎မ်ိဳးႏြယ္ႀကီး (Race) ႏွင့္ ၎မ်ိဳးႏြယ္ႀကီးမွ ေရေျမ ေတာေတာင္ လွ်ိဳေျမာင္မ်ား ခြဲျခားထားမႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာေသာ မ်ိဳးႏြယ္ခြဲ (Clans) မ်ားကို ခြဲျခား ေလ့လာပါက ပို၍ ေပၚလြင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကရင္မ်ိဳးႏြယ္ အေၾကာင္းကို အသား၀ါအႏြယ္ မြန္ဂိုလြိဳက္ (Mongoloid) အေၾကာင္းႏွင့္ ဆက္စပ္၍ ေအာက္ပါအတိုင္း ေလ့လာႏိုင္ေပသည္။
ကရင္အမ်ိဳးသားႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ က်င္းပေရး ဗဟိုေကာ္မတီ (မဟာရန္ကုန္) ၏ နံရံကပ္စာေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ သုေတသန စာတမ္းတခုကို ျပန္လည္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
မူရင္း။ ။ ဇြဲကပင္ ၀က္ဆုိက္မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါသည္။
သို႕ေသာ္….ဆရာ့သားသည္ ဆရာ့သားသာ ျဖစ္သည္မဟုတ္ပါလား..။
`ေဟာ´…ဟိုက ဆင္းလာတာ ေဒါက္တာ ေစာခ်မ္းေျမ႕မဟုတ္လား`
`ဟာ…ဟုတ္တာေပါ့`..။ေမသူ႕ ကိုကိုက အေနာက္တုိင္း ၀တ္စံုနဲ႔ အရမ္းလုိက္တာပဲေနာ္`..။ ေမသူက အရမ္းကံေကာင္းတာပဲ` ၊ `ျမသီတာ သူ႕ကို မနာလုိေတာ့ဘူး သိလား`..၊
`အံမယ္…´အစကေတာ့ ကိုကို႔ ကို ေတာသားဆုိ´…၊
`ဟုတ္တယ္…ငါ့သားက ေတာသားေလး..အဲဒါ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ.. ဟု ဆရာ့စိတ္က သားအတြက္ မခံ်င္စြာ ေရရြတ္ ေပါက္ကြဲရင္း…သားကို ၾကိဳဆုိသူမ်ား၏ အတန္းထိပ္ဆံုးက ေနရာယူ ၾကိဳဆုိလုိက္သည္။
`ဟုတ္ပါေပ့..သားေလးက ေခ်ာလုိက္တာ..၊ ဆရာသည္ သားကို အငမ္းမရ ၊ ၀မ္းသာအဲလဲစြာ ၾကိဳဆုိဟန္ျဖင့္ လက္ကို ဆန္႔တန္းၾကိဳဆုိလိုက္ေသာ္လည္း…….။
သားေလးက ဆရာ့ကို မျမင္တာေတာ့ မဟုတ္ႏုိင္..၊ အဘယ့္ေၾကာင့္မူ… ၾကိဳဆုိသူမ်ားထဲတြင္ ဆရာေဖေဖက ထိပ္ဆံုးက ရွိေနတာပဲ မဟုတ္လား..။
သားေလးက အျခားၾကိဳဆုိသူမ်ားကို ျပံဳးရႊင္စြာ ဖက္လွဲတကင္း ျပန္လည္ဂါရ၀ျပဳေနရင္း….ဆရာ့ကို တစ္ခ်က္ျပန္လွည့္ၾကည့္ကာ… ၊ ေစာေစာက ဟန္မူပိုပို ျပံဳးခ်ိဳခ်ိဳ ဆရာ၀န္မေလးကို လက္ကမ္း ၾကိဳဆုိသိုင္းဖက္ရင္း…ေနာက္ဆံုးေပၚ ကားေလးေပၚသို႔ တက္၍ လုိက္ပါသြားေလျပီ.။
စာစု(၁၃)
မဂၤလာဒံု ႏုိင္ငံတကာ ေလယာဥ္ကြင္းၾကီးသည္ မွဳန္၀ါးေသးငယ္စြာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားေအာင္ ဆရာ့မ်က္ရည္မ်ားက လႊမ္းျခံဳ ကြယ္ေဖ်ာက္ပစ္လုိက္ပါ၏။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ အမီ ၾကိဳဆုိ ၀တ္ဆင္ေတာ္ခံ အမ်ိဳူးသား ၀တ္စုံေလးမွာလည္း ဆက္သ ခံသူမဲ့ကာ…. ၀မ္းနည္းရွာေပေတာ့မည္..။
ဆရာ..အရာအားလံုးကို ခြင့္လြတ္လုိက္ေသာအခါ…. အားအင္တုိ႔ကုန္ခမ္း ႏြမ္းရိ ေျဖေလွ်ာ့ကာ…လာရာလမ္းသို႔ ျပန္ရေပေတာ့မည္ ဟု သတိရမိေတာ့သည္..။
စာစု(၁၄)
သံေယာဇဥ္သည္…ေတာင္က်ေရႏွင့္ အလားသဏၭာန္တူပါသည္။ ေတာင္က်ေရသည္ သစ္ပင္ ေက်ာက္တံုး အမွဳိက္သရုိက္တုိ႔ကို တုိက္စား ဖယ္ရွားကာ စီးဆင္းသြားသကဲ့သို႕ပင္တည္း..။တစ္ဖက္ေသာ ..သမုဒယ ေရကာတာသည္လည္း သံေယာဇဥ္ေတာင္က်ေရေၾကာင့္ က်ိဳးေပါက္ျပိဳကြဲသြားေလျပီ။
သို႔ေသာ္….ေရအစီးတြင္ ေမ်ာပါသြားေသာ ပန္းအေၾကြတုိ႔သည္ မလန္းေတာ့ဘဲ ႏြမ္းေၾကြသြားခဲ့ျပီကိုး…။သားေလးမွ သိပါေလစ..။
အကယ္၍သာ…ထုိပန္းကေလးသည္ ေရစုန္ ေရဆန္တြင္ အံတုကာ ေမ်ာလ်က္ မႏြမ္းေၾကြတတ္ေသာ ပန္းေဗဒါအျဖစ္… ဆရာျဖစ္ခ်င္လုိက္တာ..ဖုိးခြါးေလးရယ္…လုိ႔ မုိက္မဲစြာ ေနာင္တရေနမိရင္း…။ သား..ဆရာကို ေလွာင္ျပံဳးေနမွာလား ကေလးရယ္…။
ဒါေပမယ့္..သားကို ဆရာေတာင္းပန္ခ်င္တာက… ဆရာ့ဆႏၵ၊ ဆရာ့အထာသေဘာကေတာ့ … ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ပန္းတုိင္ကေလးအေပၚ…၊ ေနျခည္ စို႔ျမဴး ေရာင္ျခည္သစ္ဦးေလး..၊ ကြန္႔ျမဴးျဖန္႔က်ဲ ေႏြးေထြးမွဳေလး ေပးစြမ္းႏုိင္ပါေစ..ကြယ္..။
ဒါဆုိလွ်င္… ဆရာ့အိမ္အျပန္ခရီးကို..`ႏြမ္းလ် အိမ္အျပန္´..လုိ႔ ေခါင္းစဥ္တပ္ရေတာ့မွာေပါ့..။
စာေရးသူ၏ အမွာ…
(တုိ႔ျပည္နယ္တြင္ ဘက္စံုဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္စ ျပဳရင္း၊ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစ ျပဳခဲ့ျပီ..။ဒါေပသည့္ ကြက္လပ္ျမဴတစ္မွဳန္မွ် မက်န္ရစ္ရေလေအာင္ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔အားလံုး၌ တာ၀န္တစ္ရပ္ ရွိေနေသးေၾကာင္း အစဥ္အျမဲသတိခ်ပ္သင့္ပါေသးသည္..)
တုိက္ဆုိင္မွဳရွိလွ်င္ ခြင့္လြတ္ပါ...
ပု္ဆုိဒ္ေဖါဟ္ တြါန္႕ အွ္သိုင့္ယာ႓၊ႜဲ ဟွိဳင္းအွ္သိုင့္ယာ႓ႜဲ မႝီၟအွ္ လု္ကုဂ္(တစ္သိန္း)႓ႜဲ လု္ဏိင္း လု္ဟွိဳင္း လု္႓ါ ထုဂ္ထင္းဆုိင္ အွ္ေကွ္ ေစ၀္ ပၠံဳ(ေစ၀္ေမာ၀္ၟတုိင္)စာ္႓ို၀္ လု္ဏိင္းသိုင့္လာ(သံုးေသာင္း)၊ ဏင္ၟဆီ့ဏိင္း သိုင့္ကုဂ္(သံုးသိန္း)၊ ပၱံင္ထင္းဆု္မာ စာ္႓ို၀္ မ္ုကဲထင္းေ၀့ ဆု္ဏင္ၟမိင္ေဆ၀္ၟလွ္။
ပၱံင္ထင္းဆု္မာ လု္ဟွာလု္ေဏ၀္ၟ႓း ပၱံင္ထင္းဆုိင္ေဍတြါန္႕၊ ေကႜစိုဒ္ဆုိင္ေဍ ဍံဳဌာန္႕ဏွ္ ေ႓့သာအွ္သို၀္ ကဲထင္းေ၀့
ကို၀္မိင္ေဍေဆ၀္ၟလွ္။ ႃ၀ူ႕ဆးလု္ဖႜံဳးဏွ္ ဟု္အင္းဖံင့္အင္းေမ၀္ ေသွ္ေအး..႗၊ ႃသိင္းလးလု္ေခ၀္ဏွ္ ဟု္သို၀္ဟွိင္းေခါဟ္သူ႕ေအး…႗၊ ဟွိင္းထုင္းလု္ထုင္းလွ္ဏွ္ ဟု္သုင္းဟွိင္း ကဲထင္းေသွ္ေအး..႗ လ၀္ဆု္ခႜါင္ဏွ္ ဟု္႓းမာကံုဆုိင္ ႓းမာ ေအဃွဴ႕ေအဃွင္ ဟု္စာ္ အု္ခ၀့္ပု္ယ၀့္ဏွ္ေဆ၀္ၟလွ္။
ေကာ၀္ၾကင္ဖုိင္ယို၀္ ခါန္ၟလု္ခါန္ၟဏွ္ ေကႜစိုဒ္ဆု္ဃွဴ႕၊ အဲဆုိဒ္ခါန္ၟဃွဴ႕၊ ပၱံင္ဆုိင္ဆု္ဃွဴ႕အွ္အု္ေခါဟ္က်ံင္ ေဍာဟ္ယွာၟထု္ယ၀္ၟေ၀့ဖႜဲမာ.လွ္။ခါန္ၟလု္ခါန္ၟဖုိင္ဏွ္ မြာဲအု္ေဟွ၀္၊ ဍံဳလု္ဍံဳဏွ္ မြာဲအု္ေဟွ၀္ မာဆု္ဃွဴ႕၊ ေကႜစိုဒ္ဆု္ဃွဴ႕၊ အဲဍဳံခ၀့္ဃွဴ႕စာ္႓ို၀္ ေဍာဟ္ယွာၟစီကႜာေ၀့ ဖႜဲေဆ၀္ၟလွ္။ ပု္ေ၀့ဍး ပု္ဆုိဒ္ေဖါဟ္လု္ဖး အဲဆုိဒ္လု္ဃွဴ႕၊
ေကႜစိုဒ္လု္ဃွဴ႕၊ အွ္ကု္ထူ႕ အင္းကု္ထူ႕ ခံင္႓ို၀္ဏါင္းယို၀္ဍာ္လွ္။
မႝီၟလု္ဟွာဏွ္ ေကႜစိုဒ္ အု္ဆုိဒ္ေဖါဟ္ဟွင္ၟ ကုက္တု္ယွာၟဆု္ ကို၀္ဏိင္းကို၀္လာ- လာဏင့္သီး မု္ကဲထင္းဆုိဒ္ဟွာင္ၟ ေဍာဟ္ေဍာဟ္ ဟု္လ၀္ေသွ္ေအးေဆ၀္ၟလွ္။ ပၞာ့ဆု္ခႜါင္…ဟု္လု္ဟွာ ဆံင့္႓ံင္ထုင္း ဏီ့ဟွဳင့္ အထ၀့္အဖႜါ လု္ယာဏွ္ ဟု္ေအ႓ံင္ထင္း လု္ဟွာလ၀့္စာ္႓ို၀္ ႓ံင္ထင္းေဏ၀္ၟေအးဟွဟ္..။ေအ႓ံင္ထင္းဆုိင္ ေဍ
ထီသို၀္ဂမႜိဳင္ၟ ေအဃွဴ႕ေအဃွင္စာ္႓ို၀္ ႓ံင္ထင္းေဏ၀္ၟယ၀့္သို၀္ေဆ၀္ၟလွ္။အု္ဆုိဒ္ေဖါဟ္ဆု္မာဏွ္ မာလု္ဟွာ ေကႜစုိဒ္လု္ဟွာ လု္ေဏ၀္ၟ႓းလာဏင့္ ေကႜစိုဒ္ဆုိင္ ေဍ ထီသို၀္ဂမႜိဳင္ၟ ေဍ ဍံဳဌာန္႕ဏွ္ ကဲထင္းဖႜဲ၊ ေဍာဟ္ယွာၟထု္ယ၀္ၟေ၀့ဖႜဲေဆ၀္ၟလွ္။ သၱာ္လင္သာ၊ စွ္လင္သာ မံင္းေအထီ့ဆာကို၀္ဟွာေဍဆာ္..။
ေအဟွံင္ဍ၀္-ဟု္စူးလု္႓ံင္လ၀့္ဏွ္ ဟု္ဖံင္းဆု္ခုိင့္ေအး..၊ ဟု္ေအဖံင္းယာဲ႓ံင္လုက္ဆိင့္ ဃွဴ႕ဃွဴ႕ဃွင္ဃွင္ဏွ္မ ဃွဳဦဟု္ဖံင္းေဏ၀္ၟ
ဟု္ဖံင္းခိုင့္ေ၀့ ကို၀္မိင္ေဍေဆ၀္ၟလွ္။
စူးမူၟ၊ စူးႏံုၟ၊ စူးဍံင္၊ စူးကံင္၊ စူးေဍ၀္ ယာဲ႓ံင္ဏွ္ ေအဃွဴ႕သၞ၀့္ ႓းဟွ၀္ၟမ ကိက္ဆု္ကဲ၊ ဖံင္းဆု္ကဲ၊က်ဳဂ္ဆု္ကဲ မြာဲ႓ို၀္လွ္။ေအမြာဲ စူးလု္႓ံင္လွ္ဏွ္ ကဲထင္းဆု္ေသွ္ေအးဟွဟ္..။ စူးယာဲ`႓ံင္ဖုိင္ဏွ္ ကဲအု္ေဍာဟ္ထုက္ အု္ဟွံင္ထုက္ စူးသီးယို၀္ မြာဲစူးမူၟလွ္။ စူးမူၟလု္႓ံင္လ၀့္သီး ဖံင္းဆု္၊ ကိက္ဆု္ ေသွ္ကဲေအးေဆ၀္ၟလွ္။ အု္ထီသို၀္ ဟွိဳ၀္ၟဖင္းေအပါမ ကိက္ဆု္၊ ဖံင္းဆု္ဟွဳင္ၟခုိင့္ ေ႓့သာအွ္သို၀္ ေလ၀္ေဆာဟ္၊ ထာင္ေဆာဟ္ ေဏ၀္ၟယ၀့္ေ၀့လွ္။
ခါန္ၟလု္ခါန္ၟသီး ဟု္ေဍာဟ္ဟု္မူၟလု္မိင္၊ အၥာသံဃာလု္မိင္၊ ဆု္မာထီ့ခါန္ၟဆာၟလု္မိင္၊ သယ္႒ီ႕သင့္မင္လု္မိင္၊ ဆိ္င္ဆာၟေကႜာ၀္ဆာၟ ယွင္းေဖါဟ္ဂမႜိဳင္ၟလု္မိင္ဏွ္ ေအဃွဴ႕ဃွင္ သၞ၀့္ေလာဟ္သာတာၟ ေဍာဟ္ယွာၟစီကႜာ ထု္ယ၀္ၟျပာထာ့ စြးတယ္လွ္။ ဟု္ေဍာဟ္မာဍးလု္မိင္၊ အၥာသံဃာသယ္ေလ၀္ဍးလု္ဖႜံင္၊ ဆု္မာထီ့ခါန္ၟဆာၟဏွ္ အြးဍးလု္ခ၀့္၊ သယ္႒ီ႕သင့္မင္ဏွ္ စါင္းဍးလု္စံင္း၊ ယွင္းေဖါဟ္ဂမႜိဳင္ၟသယ္ခ၀့္ဍ၀္ မာဍးလု္ဖါ စာ္႓ို၀္ဏွ္ ကဲထင္းဆု္၊
ဖႜံင့္ဟွးထင္းဆု္ ေသွ္ဏင္ၟမိင္ေအး၊ မု္လင္ဖုိဒ္ လင္ဆင့္ေ၀့ ကို၀္မိင္ေဍလွ္။ ထီ့ခါန္ၟက္ုလုဂ္၊ မာအင္းဆု္လု္ခႜဳဂ္၊ ဆု္ဖၚဆု္မာ လင္သုဂ္ေ၀့တယ္ေလွ္။စူးယာဲ႓ံင္ လု္ထ၀့္ဟွံင္႓းလာဏင့္သီး ေအဃွဴ႕ဃွင္သၞ၀့္ဏွ္ ႓းလွ္။
မႝီၟထီ့ခါန္ၟ --ခါန္ၟဖုိင္ အွ္လာဏင့္ယာဲဖႜံင္ လင္ၟကႜယ္ လု္ထ၀့္ဟွံင္ေလာဟ္သာ႓းလာဏင့္ ကုက္ဆုိင္ေဖႜ၀္ၟ၊ ပၱံင္ဆုိင္ေဖႜ၀္ၟ၊ ေအ႓းထုင္ၟဆာ့ ထုင္ၟဆာ့ဆုိင္ေဖႜ၀္ၟ ေအဃွဳ႕ဃွင္သၞ၀့္ညီသာ့စာ္႓ို၀္ ေဍာဟ္ယွာထု္ယ၀္ၟျပာထာ့သီး ကာဍာ္ေအး..။ လု္ေဆာ၀္ဍးအု္ ထံင္က၀္ၟတူသီး ဆု္မာႏုိင္ေဏ၀္ၟ ဏင္ၟ႓ႜင္ လု္ေအးေဆ၀္ၟလွ္။
ပု္အံင္သီးယို၀္ဍ၀္ ဃွဴ႕ဃွင္စြးတယ္တယ္၊ အွ္ကံု အွ္ရံ႕ ကုက္ဆုိင္ကါင္ဆုိင္ အု္ဍံဳ၊ ေထာ၀္ထင္းဖႜံဳၟ ကဲထင္းတယ္ ေဍာဟ္စြးမာေဆ၀္ၟလွ္။ ထံုၟဃွီထံုၟသူးဏွ္သီး မြာဲဃွဴ႕ဃွင္ စြးသု္ကာဍ၀္၊ ေဏ၀့္သီးဏွ္ မြာဲအု္ဃွဴ႕ဃွင္ ပၠံဳအု္ဍံဳ၊ အု္ခါန္ၟ ကဲထင္းေ၀့ စြးသု္ကာဏွ္ ဏု္သယ္ ပု္သယ္ လင္ဟု္႓းေယာ၀္ဍံင္ေဏ၀္ၟ ပၞာ့အု္ဍံင္သယ္ ထၞာၟလွ္။
စင္႓ို၀္ ဖႜံဳေဖါဟ္၊ ယွင္ေဖါဟ္သီးကို၀္ဟွာေဍ-- ဆု္ဃွဴ႕ဆု္ဃွင္သီးယို၀္ မြာဲေဏ၀္ၟပု္ဟွာင္ၟ႓်ာ ေဍာဟ္မာလ၀့္ဏွ္
ေသွ္ယာ့ စွ္လင္သာဟွံင္..အွ္႓းလာၟ ဃွဴ႕ဃွဴ႕ဃွင္ဃွင္၊ တာင္ေဍာဟ္႓းလာၟ ပ္ုထီ့ခါန္ၟကဲကို၀္ဟွာေဍဆာ္…။
၀ါန္ၟရ၀္ပၱီလု္မူ႕ လိက္႓ိင္း
(၁)ဇြန္လ-၁ရက္ေန႔ႏွင့္ ဇူလိွုင္လ-၁ရက္ေန႔တို႔သည္ မိုးမ်ားရြာသြန္းေသာ မိုးရာသီရက္မ်ား
ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ အခမ္းနားက်င္းပရန္ မသင့္ေလ်ာ္။
(၂)နို၀င္ဘာ-၇ ရက္ေန.သည္ ရာသီဥတုသာယာေသာ ေဆာင္းရာသီႏွင့္ ေႏြရာသီၿဖစ္ေသာေၾကာင့္
အခမ္းအနားက်င္းပရန္ ေကာင္းမြန္သည္။
(၃)ထိုေန႔(နို၀င္ဘာ-၇)ရက္တြင္ ကရင္ၿပည္နယ္ေန႕အၿဖစ္ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတက လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။
ဤအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ နို၀င္ဘာလ(၇)ရက္ေန႔ကို ကရင္ၿပည္နယ္ေန႔အၿဖစ္ သတ္မွတ္၍ တရား၀င္
က်င္းပလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္သည္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ(၃)ရက္ေန႔တြင္ ကရင္ၿပည္နယ္ကို ေကာ္သူးေလ ဟုေၿပာင္းလဲေခၚဆိုခဲ့သည္။ ေကာ္သူးေလ၏ အက်ယ္အ၀န္းမွာ စတုရန္းမိုင္စုစုေပါင္း(၁၁.၀၉၁)တေသာင္းတေထာင္ကိုးဆယ္တစ္မိုင္ရွိသည္။
ကရင္ၿပည္နယ္သည္ ၿမန္မာနိူင္ငံ၏ အေရွ႕ေတာင္ဖ်ား၊ေၿမာက္ဘက္ လတီၱက်ဳ႕ ဒီဂရီ၁၅.၁၅(ေရးၿမိဳ႕ႏွင့္ တတန္းတည္း)ႏွင့္ ဒီဂရီ ၁၉.၁၃(ေရနီၿမိဳ႕ႏွင့္ တတန္းတည္း)အေရွ႕ဘက္ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ဒီဂရီ ၉၆.၁၅ႏွင့္ ဒီဂရီ ၉၈.၅၅စပ္ၾကားတြင္ အေနာက္ေၿမာက္မွ အေရွ႕ေတာင္ဆီသို႕ခပ္ယြန္းယြန္း က်ဥ္းေၿမာင္းေကြ႕ေကာက္ရွည္လ်ားစြာ တည္ရွိေနသည္။ကရင္ၿပည္နယ္၏ နယ္နိမိတ္မွာ ေၿမာက္ဘက္တြင္ ရမည္းသင္းခရိုင္၊အေရွ.ေၿမာက္ဘက္တြင္ရွမ္းၿပည္နယ္ ႏွင့္ ကယားၿပည္နယ္၊အေရွ႕ဘက္တြင္ သံလြင္ၿမစ္ႏွင့္ ၎၏လက္တက္ေသာင္းရင္းၿမစ္တို႕အၾကားၿဖစ္သည့္ ယိုးဒယားနိုင္ငံ၊ေတာင္ဘက္တြင္ က်ိကၡမီခရိုင္တြင္ ပါ၀င္ေသာ
ေရးၿမိဳ႕နယ္၊အေနာက္ဘက္တြင္ ေတာင္ငူခရိုင္တြင္ပါ၀င္ေသာ ေရတာရွည္ၿမိဳ.နယ္မ်ား၊သထံုခရိုင္တြင္ပါ၀င္ေသာ ဘီးလင္း၊သထံုႏွင့္ ေပါင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ား၊က်ိဳကၡမီခရိုင္တြင္ ပါ၀င္ေသာ က်ိဳက္မေရာ၊မုဒံု၊က်ိဳကၡမီႏွင့္ ေရးၿမိဳ႕နယ္မ်ားရွိၾကသည္။
ၿပည္နယ္အတြင္းရွိ ခရိုင္အလိုက္၊ၿမိဳ.နယ္အလိုက္ အက်ယ္အ၀န္းမွာ သံလြင္(၂၆၆၆)၊လွိဳင္းဘြဲ(၁၇၆၄)၊ဘားအံ(၁၀၀၇)၊ေကာ့ကရိတ္(၁၉၆၃)၊ၾကာအင္းဆိပ္ၾကီး(၁၂၃၈)၊
သံေတာင္(၇၀၃)စတုန္းရန္းမိုင္ အသီးသီးရွိၾကသည္။ ကရင္ၿပည္နယ္၏ၿမိဳ.ေတာ္သည္ ဘားအံ ၿမိဳ.ၿဖစ္သည္။
ကရင္ၿပည္နယ္အလံ
(၁)အလံ၏ပံုစံ-ေထာင္မွန္စတုဂံပံု ၿဖစ္သည္။
(၂)အလံအေရာင္-လက္၀ဲဘက္အေပၚဘက္ေထာင့္ အလံ၏သံုးပံု
တပံုေနရာတြင္ ၾကယ္ၿဖဴတလံုး၊က်န္အပိုင္းတို႕တြင္ အၿပာေရာင္ အလံ၏
အလယ္တြင္ အၿဖဴေရာင္၊အလံ၏ေအာက္ဆံုးပိုင္းတြင္ အနီေရာင္ၿဖစ္သည္။
(၃)အလံ ပမာဏ အရြယ္အစား
အလံအၾကီးဆံုး ……..အလ်ား(၉)ေပ၊အနံ(၅)ေပ
အလံအလတ္စား …….အလ်ား(၆)ေပ(၆)လက္မ
အနံ (၃)ေပ (၄)လက္မ
အလံ အငယ္စား ……အလ်ား(၄)ေပ (၆)လက္မ
အနံ (၂)ေပ (၆)လက္မ
။ ။ ။။ အလ်ား(၃)ေပ
အနံ(၁)ေပ(၈)လက္မ
။ ။ ။။ အလ်ား(၃)ေပ
အနံ(၁)ေပ(၈)လက္မ
။ ။ ။။ အလ်ား(၂)ေပ (၆)လက္မ
အနံ(၁)ေပ (၄)လက္မခြဲ။
။ ။ ။။ အလ်ား(၂)ေပ
အနံ(၁)ေပ (၁)လက္မ
။ ။ ။။ အလ်ား(၁)ေပ (၆)လက္မ
အနံ(၁၀)လက္မ
။ ။ ။။ အလ်ား(၁)ေပ
အနံ(၇)လက္မခြဲ
ဤသည္တို႕ကား ကရင္ၿပည္နယ္ အလံအရြယ္အစားမ်ိဳစံုၿဖစ္ေပသည္။
အဓိပၸါယ္ႏွင့္အႏွစ္သာရ
(၁)အလံ၏ လက္၀ဲဘက္ သံုးပံုတပံေနရာ တိမ္ထဲမွ ၾကယ္ၾကီးတလံုးမွာ
ျပည္ေထာင္စုထဲမွ ၿပည္နယ္တခုၿဖစ္ေၾကာင္း အဓိပၸါယ္ေဖာ္ေဆာင္ထားၿခင္းၿဖစ္သည္။
(၂)အၿပာေရာင္သေဘာမွာ တည္ၾကည္၊နက္နဲ၊ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ အမွတ္လကၡဏာ ၿဖစ္သည္။
(၃)အၿဖဴေရာင္၏ သေဘာမွာ ၿဖဴစင္ၿခင္းႏွင့္ သန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ၿခင္း၏ လကၡဏာၿဖစ္သည္။
(၄)အနီေရာင္၏ သေဘာမွာမူ ရဲ.ရင့္ၿခင္း၊သတိရွိၿခင္း၊ဇြဲေကာင္းၿခင္း၊ေသြးစည္းညီညြတ္ေရး၏ အဓိပၸါယ္အႏွစ္သာရမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ထားၿခင္းၿဖစ္သည္။
ဤသည္တို႕ကား ကရင္ၿပည္နယ္ အလံအေၾကာင္းၿဖစ္သည္။
ကရင္ၿပည္နယ္တံဆိပ္
(၁)အလယ္တြင္ ဘားစည္မ်က္ႏွာၿပင္ႏွင့္ သီလ၊သမာဓိ၊သစၥာ အမွတ္အသား
စာလံုးမ်ားေရးသားထားသည္။
(၂)လက္်ာဘက္တြင္ ဆင္ရုပ္တုတခု၊။
(၃)လက္၀ဲဘက္တြင္ ဆင္ရုပ္တုတခု၊။
(၄)ဦးထိပ္ဘက္တြင္ ၿခေသၤ့ရုပ္တခု။
ဤအမွတ္သား၊ဤစာသား၊ဤအၿခင္းအရာမ်ားပါရွိေသာ တံဆိပ္သည္။ ကရင္ၿပည္နယ္ တံဆိပ္ၿဖစ္သည္။
အဓိပၸါယ္အႏွစ္သာရ
(၁)တံဆိပ္၏အလယ္မွ ဘားစည္မ်က္ႏွာၿပင္၏ အဓိပၸါယ္မွာ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမွဳဘ၀ကို ေဖာ္ၿပထားေသာ ယဥ္ေက်းမွဳပစၥည္းၿဖစ္ၿခင္း။
(၂)သီလ၊သမာဓိ၊သစၥာစာလံုးမ်ား၏အဓိပၸါယ္မွာကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားသည္အက်င့္သီလၿပည့္စံုေကာင္းမြန္ၿခင္း၊
ေၿဖာင့္မတ္တည္ၾကည္ရိုးသားၿခင္း၊သစၥာရွိၿခင္းစေသာအရည္အခ်င္းေကာင္းမ်ားကို ေဖာ္ၿပထားၿခင္းၿဖစ္သည္။
(၃)တံဆိပ္၏ လက္်ာဘက္မွဆင္ႏွင့္ လက္၀ဲဘက္မွ ဆင္ရုပ္တို႔မွာ ၿပည္ေထာင္စု ၿမန္မာနိူင္ငံအတြင္း ကရင္ၿပည္နယ္သည္ သစ္မ်ားကို ဒုတိယအမ်ားဆံုး ထုတ္လုပ္နိူင္ၿခင္းကိုေဖာ္ၿပထားသည့္ အဓိပၸါယ္ၿဖစ္သည္။
(၄)တံဆိပ္၏ ဦးထိပ္ပိုင္းမွ ၿခေသၤ့ရုပ္မွာမူ ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာနိူင္ငံ၏ တံဆိပ္တြင္
ၿခေသၤ့ရုပ္ပါရွိသည့္အတိုင္း ၿပည္ေထာင္စုၿမန္မာနိူင္ငံ၏ အဖြဲ႔၀င္ၿပည္နယ္တခုၿဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ၿပထားၿခင္းၿဖစ္ေပသည္။
အမ်ိဳးသားစာေပဆုႏွင့္ လူ႕အခြင့္ေရးဆုရ ဖူ႕ေမာင္စင္ၾကယ္၏ ကရင့္ဘ၀ဓေလ့ စာအုပ္မွေဖာ္ၿပပါသည္။
မူရင္း။ ။ကရင္အမ်ိဳးသား မိတ္သဟာယ(ကိုးရီးယား)မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သမုိင္းဆုိတာ သိထားသင့္ပါသည္။ အရင္က ဒီကရင္ျပည္နယ္ေန႔ ျဖစ္ေပၚလာပံုသမုိင္းကို မသိခဲ့ရုိး အမွန္ပါ။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာသည္ကိုလည္း မသိခဲ့ပါ။ ခုမွ ေကာင္းေကာင္းသိခြင့္ရလုိက္ျပီ ဒါေၾကာင့္ မသိေသးတဲ့ သူမ်ားရွိရင္ ဗဟုသုတအျဖစ္ သိရွိႏုိင္ေအာင္ တင္ျပလုိက္ပါတယ္။ ေရွ႕သမုိင္းကို သိမွ ေနာင္လာမည့္ သမုိင္းကို ေကာင္းေကာင္းေရးႏုိင္မည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။ေက်းဇူးလည္း အမ်ားၾကီးတင္ပါတယ္ေနာ့္..။
ဆရာ့ရင္မွာ သားအတြက္ အေမာေတြ ေျပေပ်ာက္သြားျပီး..၊ သားအေပၚ သံေယာဇဥ္က ပို၍ ရစ္တြယ္ခ်ည္ေႏွာင္သြားျပန္သည္။
`အပါး ..မပင္ပန္းလွပါဘူး..သားရယ္…၊ သားက တစ္ေန႔က်ရင္ အပါး ..ဆႏၵကုိျဖည့္ဆည္းေပးမယ့္ သားေလးပါကြယ္..၊ အပါး…ဆယ္ခါျပန္ ေမာရင္ေမာပါေစ…။ သားဂုဏ္ယူတတ္ရင္ ေက်နပ္ပါျပီ ဖုိးခြါးေလးရယ္..`။
ဒါေပမယ့္ ဖုိးခြါးေလးရဲ႕ အရိပ္အေျခကို ၾကည့္ရသည္မွာ တစ္မ်ိဳးပဲ ဟု ဆရာထင္ျမင္မိသလုိပါပဲ..၊
အင္းေလ…..၊ သားကေလးက အထက္တန္းေက်ာင္းသားေလးမွ မဟုတ္ေတာ့တာ..။
စာစု(၈)
`ဟုတ္တယ္..အပါး၊ သားက ေမသူ အပါးကို မသိဘူး ထင္ေနတာ..။ ဟိုေန႔ကမွ ..၊ေမသူ ဒဲ့တုိးၾကီး ေမးလာတာ…`၊
`အဲဒီေတာ့…`
`ဟင္း..`
သားရဲ႕ ေရွ႕ဆက္ ထြက္လာမည့္ စကားသံေတြ အစား ၊ ေလပူတစ္ခ်က္သာ မခ်ိမဆံ့ မွဳတ္ထုတ္လုိက္တာေၾကာင့္…၊ ဆရာ အေျခအေနကို သံုးသပ္မိသြားသည္။
`ဖုိးခြါး စိတ္ထဲမွာ မထားပါနဲ႔ေတာ့ သားရယ္..၊ ဖုိးခြါး မၾကိဳက္ရင္ ..အပါး ဆက္မလုပ္ေတာ့ပါဘူး ကေလးရယ္..`။
`အပါး တာ၀န္ထန္းေဆာင္ ခဲ့တဲ့ အိမ္က ၊ ကေလးမမွန္း မသိလုိ႔ သူေမးသမွ်ကို ရုိးရုိးသားသား အပါး ေျဖမိလုိက္တာပါ..`။အဲဒီ အိမ္မွာ ..အပါး..ညေစာင့္လုပ္လာတာ ..ဆယ္ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မည္။ အခုဆုိ သားကေတာင္ ( အမ္-ဘီ-ဘီ-အက္စ္၊ ) အပိုင္း(က) ေရာက္ခဲ့ျပီပဲ။ မၾကာခင္ေသာ ကာလမွာ သားကေလး ဆရာ၀န္ျဖစ္ေတာ့မည္။ ဆရာလည္း ဒီညေစာင့္အလုပ္ကို လုပ္ဖုိ႔မွ မလုိေတာ့ပဲ၊ ကုမၸဏီက အလုပ္တစ္ခုႏွင့္ပင္ အဆင္ေျပေလာက္ပါျပီဟု ရင္၀ယ္ ေတးထားမိသည္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သားကို ဦးစားေပး စစ္ေပးရဦးမယ္ မဟုတ္ပါလား….။
စာစု(၉)
ရာသီစက္၀န္းသို႔ တေရြ႕ေရြ႕ ကုန္ဆံုးေျပာင္းလဲကုန္ေပျပီ။ သားကေလး အလုပ္သင္ဆရာ၀န္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရျပီ၊ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္ကို ဆြတ္ခူးရရွိေတာ့မွာမုိ႔ အတုိင္းမသိ၊ ဆရာ့ရင္၌ ၀မ္းသာလံုး ဆုိ႔နင့္ေနရွာသည္။ အမိရြာသို႔ ျပန္ရန္ ဟန္ျပင္စ ျပဳႏုိင္ခဲ့သည္။
`အပါး…သားကို တစ္ႏွစ္တန္သည္၊ ႏွစ္-ႏွစ္တန္သည္ ၊ ရန္ကုန္မွာ အလုပ္လုပ္ခြင့္ျပဳပါ..`၊
သား၏ မေတာင္းတစဖူး အေတာင္းထူးတာေၾကာင့္ ဆရာ မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္မိသြားသည္။`ဒီကေလး ဘာျဖစ္တာပါလိမ့္` ဟု ရင္ထဲ စိုးထိတ္မိပါသည္။
`ဟုတ္ပါတယ္ အပါး၊ သားရခဲ့တဲ့ ပညာကို မတင္းတိမ္ႏုိင္ေသးတာေၾကာင့္ ေလ့လာဆည္းပူးရင္း ပညာကို အေရာင္တင္ခ်င္တာပါ`..။ ဆရာ့ရင္၌ ေအးသြားသည္။
ဟုတ္မွာပါ..၊ သားကေလး ဘြဲ႕ရေတာ့ ဂုဏ္ထူးေတြ တသီတတန္းၾကီး မဟုတ္ပါလား..။ ေတာသားေလး တစ္ေယာက္ျဖစ္ေပမယ့္.. သူမ်ားထက္ ထူးခြ်န္ခဲ့တာပဲေလ..။
အဲဒီတုန္းက ႏုိင္ၾကာေက်ာင္းတုိက္ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးနဲ႔ ရြာကို စာေရးေလွ်ာက္ထား ၾကြားလုိက္ရေသးတာ မွတ္မိတာပဲ မဟုတ္လား။ ရြာက ျမိဳ႕နဲ႔ နီးေပမယ့္ က်န္းမာေရး ဗဟုသုတ နည္းပါးခဲ့တာေၾကာင့္ သူတုိ႔ရြာေပါက္ ..၊ ဆရာ၀န္ေလးတစ္ေယာက္ ျမိဳ႕ကျပန္လာမွာ ေမွ်ာ္ေနပါသတဲ့..ေလ။
ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္မွာ ရြာမွာလည္း ဘြဲ႕ရ ပညာတတ္ေတြ ေပၚထြန္းလာတာမုိ႔ အရင္ကေလာက္ မဆုိးေတာ့ပါ၊ ကရင္ျပည္နယ္ရဲ႕ ျမိဳ႕ေတာ္ ဘားအံမွာ …တကၠသိုလ္၊ ပညာေရးေကာလိပ္၊ နည္းပညာတကၠသိုလ္ႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္လည္း ရွိေနျပီ မဟုတ္လား..။ အဲဒါေၾကာင့္ သားကေလးရဲ႕ ဆႏၵအတုိင္း ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ျပည္သူ႕ေဆးရံုၾကီးမွာ အလုပ္၀င္ေစခဲ့ပါတယ္။ သားက တကယ္ၾကိဳးစားရွာပါတယ္။ အဲးဒါေၾကာင့္လည္း သားေလး လုပ္သက္(၃) နွစ္ မျပည့္မွီမွာပဲ နုိင္ငံျခား ပညာေတာ္သင္ ၀င္ေရာက္ေျဖဆုိေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။
သားေလး ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ ခြဲစိတ္ပါရဂူဘြဲ႕ သြားေရာက္ပညာသင္ရေတာ့မည္ဆုိေတာ့…ဆရာသိပ္၀မ္းသာသလုိ..၊ ၀မ္းနည္းမိျပန္ပါသည္။ ၀မ္းသာတာက… ဆရာျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့ေသာ ပန္းကေလးတစ္ပြင့္ လန္းဆန္းစြင့္ကားစြာ ရနံ႕ေ၀လာတာမုိ႔ တစ္ေၾကာင္း…၊
၀မ္းနည္းတာက …. သားေလး ဆရာ့ရင္ခြင္ထဲကို ၀င္ေရာက္ ေမွးသိပ္ခဲ့ျပီ ဆုိကတည္းက တစ္ၾကိမ္တစ္ခါမွ် ရက္ၾကာရွည္စြာ ခြဲ၍ မေနခဲ့ရသလုိ…၊ ရြာအတြက္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ေ၀းသထက္ ေ၀းသြားမွာကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေနျခည္သစ္တုိ႔ ေက်းလက္ေဒသမွာ မျဖန္႔က်ဲနုိင္မွာ စိုးရိမ္ေသာက ေ၀ရမွာ စိုးေသာေၾကာင့္ဟု ၀န္ခံရပါသည္။
စာစု(၁၀)
ေလယာဥ္ေပၚက သားရဲ႕ လက္ျပႏွဳတ္ဆက္ဟန္ဟာ… အပါးကို တမင္သက္သက္ ေၾကကြဲေစတာလား သားရယ္…၊ `ေအာ္`…ဆရာခ်စ္ေသာ သားကို (၂)ႏွစ္ၾကီးမ်ားေတာင္ ခြဲခြါေနရဦးမွာပါလား..၊ ဒါေပမယ့္ ခြဲခြါက်န္ရစ္ခ်င္လုိ႔ ခြဲခြါခ်န္ရစ္ခဲ့တာမွ မဟုတ္တာ…၊ ႏုိင္ငံအတြက္ ၊ ေသြးခ်င္းမ်ားအတြက္၊ မိမိျပည္နယ္နဲ႕ လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ရည္စူးျပီး၊ လြမ္းအသည္းကို စေတးခဲ့တာပဲ မဟုတ္လား..။
သားေလး ပညာေတာ္သင္ ထြက္ခြါျပီး မၾကာခင္မွာပဲ .. ဆရာတစ္ေယာက္ ရြာကို မၾကာခဏဆုိသလုိ ေရာက္လာခဲ့သည္..၊ ရပ္ေရး ရြာေရး ၀ိုင္း၀န္းကူညီရင္း ပန္းပ်ိဳးေသာလက္ကို ဆက္လက္တာ၀န္ေပးလ်က္ရွိသည္။ ဒါေပသည့္….အစဥ္အလာေကာင္းျဖင့္ ရပ္တည္ဖြံ႕ျဖိဳးခဲ့ေသာ ရြာကေလးမွာ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ခ်ိဳ႕တုိ႔ တိမ္းပါးခဲ့ၾကျပီ။
ႏုိင္ၾကာေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရာၾကီးနွင့္ အုန္းတပင္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးႏွစ္ပါး ဘ၀နတ္ထံ ပ်ံလြန္ေတာ္မူၾက၍ ႏွလံုးအိမ္အတြင္း ၾကိမ္မီးအံုးရသလုိ ၊ မန္းဘုိးနီ၊ မန္းေက်ာ္ေအး၊ မန္းသန္းရင္ႏွင့္ မန္းလွေအးတုိ႔ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္ခဲ့ၾကေပျပီ။
သို႔ေသာ္…တက္က်ိဳးေသာ္လည္း လက္တုိ႔ႏွင့္ အစားထုိး ေလွာ္နုိင္ေသးတာမုိ႔ ၊က်န္ရစ္သူမ်ားအား မေလွ်ာ့စတမ္း ပန္းတုိင္အေရာက္လွမ္းဖုိ႔ .. အင္အားတုိ႔ အသင့္ျပင္ဆင္ထားရပါဦးမည္..။
စာစု(၁၁)
ငွက္တုိ႔သည္ ေလထဲ၌ ပ်ံသန္းရင္း ဘ၀ နိဂံုးခ်ဳပ္ၾကရေသာ္လည္း ….၊ ႏွစ္ရာသီတုိ႔သည္ ရက္မွ လ စားကာ၊
လမွနွစ္သို႕ ေျပာင္း၍ ကာလမ်ား တျဖည္း့ျဖည္း ကုန္ခန္းရင္း အသစ္အသစ္တုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ အစားထုိး၀င္ေရာက္လာၾကေတာ့သည္။
ေစာခ်မ္းေျမ႕ ခေလာက္ႏုိ႔ ရြာသားတစ္ေယာက္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီး ျဖစ္ခဲ့ျပီ၊ မၾကာမွီ ကာလအတြင္း အမိေျမသို႕ ျပန္လာေတာ့မည္..။ သားကေလး အမိေျမသို႔ ျပန္လာေတာ့မည္ ဟု ၾကားသိရေသာ ဆရာ့မွာ အခုမွ အသက္ေကာင္းေကာင္း ရွဴႏုိင္ေတာ့သည္။ သားအတြက္ ျမတ္ဗုဒၶထံပါး ၀ပ္တြားပူေဇာ္ရင္း… ေတာင္းဆုေခြ်ခဲ့သည္မွာ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမ်ွ…။သားကို သားေရေပၚအိပ္၊ သားေရနားစား ..အျဖစ္မခံႏုိင္ပါ..။ သစၥာမဲ့သူဟုလည္း အေျပာမခံရက္..၊ ႏုိင္ငံႏွင့္ လူမ်ိဳးအေပၚ သစၥာရွိေသာ သားေကာင္းရတနာ တစ္ေယာက္ကို ရင္ေကာ့ ပိုင္ဆုိင္ခဲ့ပါျပီ..။
အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္… ယေန႔ ေခတ္ပညာတတ္ လူငယ္မ်ားသည္ တုိင္းတစ္ပါးအေပၚ …အေပၚယံအျမင္ျဖင့္ အထင္ၾကီးၾကျပီး၊ ကိုယ့္ေျမ ကိုယ့္ေရေပၚမွ ၾသဇာမခံ၊ ရြက္က်ပင္ ေပါက္တတ္ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
သားေလး ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးအမီ ႏုိင္ငံျခားမွ ျပန္လာမည္တဲ့….။
ဖႜ၀္သးယယ္ လု္ယယ္ဏွ္ ဟု္စိုင္ထုင္းဆု္ေသွ္ေအး။ ဖႜ၀္သးယယ္ ေအအးယယ္ တု္တြယ္ပ်ဖႜီ ဖႜ၀္သးယယ္ ေအအး ပ္ုလုဂ္ ဖံင္ေဏ၀္ၟဖႜီ ေအခုိင့္ဏံင္ ဟု္စိုင္ထုင္း က္ုဆင့္သီး ကဲေဆ၀္ၟလွ္။ လ၀္ေ၀့ေ႓့ဏွ္သို၀္လွ္။ အွ္ေအဃွဴ႕၊ မာေအဃွဴ႕ ေကႜစိုဒ္ေအဃွဴ႕ဏွ္ ဆု္ဟွယ့္ဍဳဂ္ဟု္ ေဏ၀္ၟေအး၊ ဆု္ဟွယ့္မာႏုိင္ဟု္ ေဏ၀္ၟေအး၊ ေ႓့သာအွ္သို၀္ မာကဲ၊ ပၱံင္ကဲ လုက္ခႜါလွ္။ ဏးဆု္ေသွ္ မႝီၟပညာ့အွ္ယို၀္ လ၀္ဍာ္ေဃွ၀္၊ လု္တိရိစၧာန္ေထာဟ္ဃႊိက္ေဖါဟ္သီး ယူေဏ၀္ၟ လု္လၞဆာၟကဲဍာ္လွ္။ ကႜာသီး ဆု္ေအခါ႓း အု္သို၀္ေအေဏ၀္ၟလု္႓ိင္း အု္သီးေ၀့ အင္းကွ္ဆုိင္ ဃွဴ႕ဃွဴ႕ဃွင္ဃွင္ စြးမာလွ္။ ကဲထင္းမႝီၟ ဟု္ေအဃွဴ႕ဏွ္ ေ႓့သာအွ္သို၀္ မာကဲကို၀္ုဆုိ၀္ေဍလွ္။
အု္ေမရိကံ ´အေမရိကန္` သီး ဍဳဂ္ေဏ၀္ၟထါင္ အု္သီးခါန္ၟ လု္ေအန္ဂု္လာ္ စူးဖုိင္ဏွ္သီး မြာဲဆု္ဃွဴ႕ဃွင္ေဆ၀္ၟလွ္။ ခါန္ၟလု္ခါန္ၟ မႝီၟဆုိဒ္လု္ဖး ဆု္ဍဳဂ္လု္ေဏ၀္ၟ ဏင္.႓ႜင္ လု္႓းအွ္ ဆု္ဃွာၟဃွံင္ စူး၀င့္ဖုိင္ ဏင္ၟ႓ႜင္႓းသီး မြာဲမႝီၟ ဆုိဒ္ဃွဴ႔ဃွင္ လ၀္လု္ဟွာဟံွင္ ထၞာၟလွ္။ အွ္လု္ဃွဴ႕ လု္ဃွင္ လ၀္ေလာဟ္သာ လု္ဆံင့္ဏး ေထံဖါဆိင့္ျပာ အီကါင္အုိ၀္ကါင္ မႝီၟလု္ဖးဏွ္ ဆု္ဍဳဂ္ေဏ၀္ၟယ၀့္၊ ထံင္ဆု္စူး၀င့္ဖုိင္ ယ၀့္တယ္လွ္။ သိင္းမူၟေအအွ္ ဏင္ၟခါင့္လ၀့္ဏွ္ ဏု္႓ို၀္ခါၟသူး ကႜ၀္ကႜ၀္လွ္။
ပၠံဳသိင္းမူၟထူၟ အးခါင့္ ေအအွ္ဏင္ၟတင္ ဟွာင္ၟဆံင္း႓ို၀္ဆံင္းဆံင္း ႓ို၀္ခါၟေဏ၀္ၟ ဏင္ၟ႓ႜင္လုိင္ေအးလွ္။ ေယာ၀္ၟယာင္လု္ေဃွ၀္ ေယာ၀္ၟအု္ထံင္ ဖႜံဳစဃႊာ ပါင္ၾတင့္ဍံဳဏွ္လွ္။ကာလာလု္ ဖႜံဳစဃႊာဇြဲယေသန သီ့ထႜိဳင့္ဟွံင္ မ၀္ခုိဟ္ ဍံဳေမ၀္ပၱီဏွ္ အွ္ထင္းဃႊာလု္ေခါဟ္၊ ဍံဳေလင္ၟဏွ္ အွ္ထင္းဃႊာလု္ေခါဟ္၊ ပၚစံင္ဏွ္ အွ္ထင္းဃႊာလု္ေခါဟ္ ေထံဖါဆိင္းျပာ ခါန္ၟအိင္း မႝီၟယွာလင္ဏွ္ လု္ဃွဴ႕လု္ဃွင္လုိင္႓း အု္ဟွာင္ၟယွာလင္ဏွ္ ႃေယာ၀္႗စဃႊာ ဍဳဂ္ေဏ၀္ၟခြိက္ဖႜံဳခါန္ၟ ေဏ၀္ၟခြိက္လုက္ဆိင့္လွ္။ ထၞာ့ႏူၟ လု္ဃွဴ႕ဃွင္႓း၊ အွ္ဆု္ခင္းဖင့္လ ႓းကဲဆု္ဖႜာဲ႓ံုး အု္ဆုိ၀္ဆုိ၀္လွ္။
လု္ခါင့္လု္ခါင့္ယို၀္ ´ေယာ၀္` သီးလု္ဃွဴ႕ဃွင္လုိင္႓း ပ္ုသိင့္လု္ကါင္၊ ပု္ကို၀္ၟလု္ကါင္၊ မုတၱမလု္ကါင္ ေထံဖါထင္းေ၀့ ဏွ္လွ္။ ´ပု္ယင္` ဃႊာ အာန္ေဇယ် ဍဳဂ္ေဏ၀္ၟ ´ေယာ၀္` ခါန္ၟလုက္ဆိင့္လွ္။ ´ဂ်ပန္႔`သီးယို၀္ အွ္ဃွဴ႕အွ္ဃွင္ထ၀ယ္ လု္ပၱံင္ထင္း ထီ့ခါန္ၟအုိ၀္ ခံင္ၟ႓ို၀္ဏါင္းယို၀္ ဆု္ဍဳဂ္ေဏ၀္ၟ ႓းအွ္ဆု္စူး၀င့္ဖုိင္ အွ္ဏင္ၟဆုိ၀္ဍာ္ေအးလွ္။
ေဆာင္းပါးက နည္းနည္းရွည္လုိ႔ ႏွစ္ပိုင္းခြဲျပီး တင္ေပးလုိက္မယ့္...ဖတ္ရတာ ပ်င္းမွာစိုးလုိ႔ပါ....။ကရင္စာလည္း ဖတ္ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားျပီး အားေပးၾကပါေနာ့္..။ ေက်းဇူးကမၻာပါ...ေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ...။
(၇) လူတစ္ဦး၏ ၾကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္မွဳကို သူ၏ လူသားအက်ိဳးေဆာင္ရြက္မွဳ အတုိင္းအတာအေလ်ာက္သာ သတ္မွတ္နုိင္သည္။(မဟတၱမာဂႏၶီ)
(၈) ကေလးေတြဟာ လူၾကီးေတြရဲ႕စကားကို နားေထာင္တဲ့ေနရာမွာ မေတာ္ၾကေပမယ့္ လူၾကီးေတြကို အတုခုိးလုပ္ၾကတာမွာေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မညံ့ၾကဘူး။(Juan Enriquiz)
(၉) စာဖတ္ရံုသာ ဖတ္၍ စဥ္းစားဆင္ျခင္ျခင္းမရွိလွ်င္ အက်ိဳးမမ်ားေပ။ သုိ႔ေသာ္ စဥ္းစားဆင္ျခင္မွဳကို စာမဖတ္ဘဲ ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေပသည္။(ကြန္ျဖဴးရွပ္)
(၁၀) ကြ်န္ုပ္တုိ႔မွာ ရွိသမွ်ႏွင့္ ေရာင့္ရဲျခင္းသည္ မွန္ကန္ပါ၏၊ ျဖစ္သမွ်ႏွင့္ေရာင့္ရဲျခင္းသည္ ဘယ္ေသာအခါမွ် မမွန္ကန္ေခ်။(Sir James Mackintosh)
(၁၁) ဘယ္ေတာ့မွ ဦးမညြတ္ပါနဲ႔၊ အျမဲေခါင္းေမာ့ထားပါ၊ ေလာကကို တည့္တည့္ၾကည့္ပါ။ (Helen Keller)
(၁၂) ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းဟာ မသိမနားလည္မွဳမွ အျမဲေပါက္ဖြားလာတယ္။(ရပ္၀ယ္ဒိ အီမာဆန္)
(၁၃) ကြ်ႏုိပ္တုိ႔အတြက္ ေၾကာင္စရာအေကာင္းဆံုးအရာကားအေၾကာက္တရားသာျဖစ္ေပသည္။
(အက္ဖ္ဒီရူးစဗဲ့)
(၁၄) လူငယ္ေတြကို ျမွင့္ေပးပါ၊ လိမ့္က်မွာ မပူနဲ႔၊ လိမ့္က်တာဟာ သူတုိ႔အတြက္ ေလ့လာစရာသင္ခန္းစာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ (Celts လူမ်ိဳးမ်ား၏ စကားပံု)
(၁၅) ေကာက္ရုိးမွ်င္ အမ်ားအျပားသည္ ဆင္တစ္ေကာင္ကို တုပ္ေႏွာင္ထားနုိင္သည္။
(စုေပါင္းညီညာေအာင္ေၾကာင္းျဖာ)
၂၀၀၈-ခုႏွစ္၊ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ မဟာရန္ကုန္၊ ကရင့္ေၾကးမံု မွ။
ေနာက္တစ္ခုက gmail homepgageကို ဒီဇုိင္းအသစ္ သံုးခ်င္သူမ်ားအတြက္ပါ..
ကိုယ့္ရဲ႔ gmail homepage ကို ဒီလုိျမင္ရမွာပါ...သူလည္း firefox add on တစ္ခုပါပဲ..။
gmail inbox ထဲ၀င္ရင္ ဒီလုိပံုစံျမင္ရမွာပါ...။
စမ္းၾကည့္ခ်င္သူမ်ားအတြက္ ဒီေနရာ မွာ သြားျပီး စမ္းၾကည့္ပါခင္ဗ်ာ...။
ကရင္ရာဇ၀င္ေရးသားသူ ဦးပညာသည္ မူလက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးတစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။ ရဟန္းဘ၀တြင္ ကရင္ရာဇ၀င္ကို ေလ့လာလုိက္စားခဲ့သည္။ လူ၀တ္ေၾကာင္ဘ၀၌
ယင္း ကရင္ရာဇ၀င္စာအုပ္ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀လုိ္က္ျခင္းျဖစ္သည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ ဦးပညာသည္ ကရင္ရာဇ၀င္ဆရာၾကီး ျဖစ္လာေလသည္။
ကရင္ရာဇ၀င္ဆရာၾကီး ဦးပညာသည္ ကရင္ရာဇ၀င္ကို ေရးသားျပဳစုရာတြင္ အမ်ိဳးသားသမုိင္းပညာရွင္မ်ား အကုိးအကားျပဳသည့္အတုိင္း `ရွမ္းမ်ိဳး၊ တႎသာ၊ ျမန္မာသတၱ၊ မြန္သံုး၀ႏွင့္၊ ဧကစြန္းကယ္။ ေျခာက္ဆယ္ကုလား၊ ရာ့တစ္ပါး´ဟု လူမ်ိဳးတစ္ရာ့တစ္ပါးကို၄င္း၊ `သက္ႏွင့္ရခုိင္၊ ႏွုိုင္းျပိဳင္ေတာင္သူ၊ ပ်ဴကမး္ယံေယာ၊ ထား၀ယ္ေနွာက၊ မ်ိဳးသတၱ`ဟု မွန္နန္းရာဇ၀င္ၾကီးကို ကိုးကား၍ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။`ကရင္သဒၵါ ျဖစ္ေပၚလာပံု၊ ကရင္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားအေၾကာင္း၊ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ေဒသႏွင့္ ၀ံသ` စသည္တုိ႔ကို `ဇာတ္ပႏၷက္` ရုိက္ႏွက္ျပထားေပသည္။ထုိ႔ျပင္ ကရင္ရာဇ၀င္ဆရာၾကီး ဦးပညာသည္ ယင္းရာဇ၀င္စာအုပ္ကို မည္သို႔မည္ပံု ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္၍ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရပံုမ်ားကိုပါ သူ၏ ကရင္ရာဇ၀င္နိဂံုးပိုင္းတြင္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ရုိးသားစြာပင္ ေရးသားထားေလသည္။
ျမန္မာသကၠရာဇ္(၁၂၇၀)ျပည့္ႏွစ္ နတ္ေတာ္လအတြင္း ေမာ္လျမိဳင္(က်ိဳကၡမီ ဒီစၾကိတ္) ေကာ့ကရိတ္ျမိဳ႕သုိ႔ ကြ်နု္ပ္တုိ႔ ေရာက္ခဲ့တဲ့အခါ ငယ္စဥ္က မိတ္ေဆြေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ဖူးေသာ ၄င္းေကာ့ကရိတ္ျမိဳ႕ အေရွ႕ေတာင္(၃) မုိင္ခန္႕ေ၀းေသာ အရဒ္ျမိဳ႕ေဟာင္းရြာေက်ာင္း၌ ေနေသာ ရဟန္းသိကၡာ(၂၅) ၀ါရ ဦးနႏၵမာလာ အမည္ရွိေသာ ေက်ာင္းထိုင္ဘုန္းေတာ္ၾကီးက ဖိတ္ေခၚသျဖင့္ အေပါင္းအေဖာ္တုိ႔ႏွင့္တကြ ျမိဳ႕ေဟာင္းရြာေက်ာင္းသို႔ ေရာက္ၾကေလသည္။ဘုန္းေတာ္ၾကီးသည္ ပဲခူးျမိဳ႕ ဇုိုင္းဂႏုိင္းအရပ္တြင္ ရွမ္းလူမ်ိဳးအမိတို႔မွ ေမြးဖြါး၍ ၾကည့္ျမင္တုိင္စမ္းေခ်င္းအရပ္၌ ၾကီးျပင္းလ်က္ အရြယ္သုိ႔ေရာက္ေသာအခါ `ဒြါရ၀ါဒီဂုိဏ္း` တြင္
သာမေဏျပဳ၍ စာေပပရိယတ္ကို သင္ၾကားျခင္း၊ အသက္ျပည့္ေသာအခါ ရဟန္းျပဳ၍ မႏၱေလးသို႔ တက္ေရာက္လ်က္ ဘုရားေဟာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ျပီးေနာက္ ေအာက္ျပည္သို႔ ျပန္ၾကြခဲ့သည္။ ဇာတိျဖစ္ေသာ ရွမ္းဒါယကာမ်ား ပင့္ဖိတ္သျဖင့္ ၄င္းျမိဳ႕ေဟာင္းသို႔ေရာက္ရွိ၍ ေက်ာင္းထုိင္အျဖစ္ သီတင္းသံုးေလသည္။
ထုိျမိဳ႕ေဟာင္းရြာေက်ာင္း၌ ကြ်နု္ပ္တုိ႔ေရာက္ၾက၍ ေနာက္ေန႔၌ပင္လွ်င္ ေဒါနေတာင္တန္းၾကီးႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိေသာ ေတာင္ငယ္တစ္ခုေပၚသို႕ အလုိရွိေသာ ပစၥည္း၀တၳမ်ားကို ရွာေဖြရန္၊ ေဒသႏၱရဗဟုသုတျဖစ္ေစရန္ တက္ၾကေလရာ ေတာင္ေပၚသို႔ေရာက္ေသာအခါ ျမိဳ႕ရုိးက်ံဴးေဟာင္းမ်ားႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ျမိဳ႕ေဟာငး္၊ျမိဳ႕ပ်က္ၾကီးတစ္ခုကို ေတြ႕ျမင္ရ၍ ထုိျမိဳ႕ေဟာင္း၏ အေၾကာင္းအရာတုိ႔ကို ေမးျမန္းေသာအခါ ထုိရြာမွ လုိက္ပို႔ၾကသူမ်ားကနွင့္ ေက်ာင္းထုိင္ဘုန္းေတာၾကီးတုိ႔က ေျပာျပသည္မွာ ဤျမိဳ႕ေဟာင္းၾကီးေၾကာင့္ ဤရြာကိုလည္း ´ျမိဳ႕ေဟာင္းရြာ`ဟု ျမန္မာလုိေခၚေၾကာင္း၊
ေရွးအခါက ကရင္လူမ်ိဳးနန္းစံေနထုိင္ဖူးေသာ ကရင္မင္း၏အေၾကာင္းအရာ ရာဇ၀င္မ်ား အေထာက္အထားရွိပါသလားဟု ေမးျမန္းေသာအခါ ေက်ာင္းဒါယကာၾကီး `ဦးဣႏၵ` ၏ အထံ၌ ပအူ(ပအုိ႔) ေတာင္သူဘာသာျဖင့္ ဤျမိဳ႕ေဟာင္း၏ ရာဇ၀င္ရွိေၾကာင္းကို ေျပာျပသျဖင့္ ေတာင္ေပၚျမိဳ႕ေဟာင္းမွ ဆင္းၾက၍ေက်ာင္းဒါယကာၾကီး ဦးဣႏၵထံ သို႔ သြားေရာက္ေမးျမန္းေလရာ ရွမ္းျပည္ `မုိင္းခုိင္း` ျမိဳ႕မွလုပ္ေသာ စကၠဴအျဖဴေပၚတြင္ မွင္နက္ျဖင့္ ပအူ(ပအုိ႕)ေတာင္သူဘာသာ အကၡရာစာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ အလ်ားအရွည္ေပ တစ္ေတာင္ခန္႕၊ အနံ(၁၄) လက္မခန္႕၊ စာရြက္ေရ (၁၉)ရြက္ကို ဖ်င္ထည္ျဖင့္ မ်က္ႏွာဖံုးျပဳလ်က္ လိပ္ထားေသာကရင္ရာဇ၀င္ကို ျပသေလသည္။
၎ကရင္ရာဇ၀င္သည္ ႏွစ္(၂၀)ခန္႔ အသံုးမျပဳဘဲ ရွိခဲ့ရာ (၁၂၈၈)ခုႏွစ္ေလာက္မွ ကရင္လူမ်ိဳးတုိ႔သည္ နုိးၾကားထၾကြ ရွိလာသျဖင့္ ကရင္ရာဇ၀င္အလုိရွိေၾကာင္း သိရွိရ၍ ယခုအခါ ေမာ္လျမိဴင္ျမိဳ႕ ၾကံခင္းေက်ာင္းတြင္ ဂဏ၀ါစကပဌမစာခ် ဘုန္းေတာ္ၾကီး ကရင္လူမ်ိဳး ဦးဥတၱမက ေမးျမန္းျပန္သျဖင့္ (၁၂၇၀)ျပည့္ႏွစ္က ကူးယူရရွိေသာ ကရင္ရာဇ၀င္ရွိဖူးေၾကာင္းေျပာျပ၍ ဘုန္းေတာ္ၾကီးက တုိက္တြန္းသျဖင့္ ၎ဘုန္းေတာ္ၾကီး၏ သမဂၢျဖစ္ေသာ ကရင္လူမ်ိဳးဆရာေတာ္ ေနာင္တမန္ဘုန္းေတာ္ၾကီး၊ ျမပတုိင္ဘုန္းေတာ္ၾကီး၊ ေရပူဘုန္းေတာ္ၾကီး၊ ေနာင္လံုနယ္ ျမေပဘုန္းေတာ္ၾကီး၊ ဒံုရင္း ျမိဳ႕ေဟာင္းေနရာ ရြာေက်ာင္းဘုန္းေတာ္ၾကီး စေသာ ကရင္လူမ်ိဳးဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားက ေလွ်ာက္ထားတုိင္ပင္၍ ထုိကရင္ရာဇ၀င္က်မ္းေဟာင္းကို ျပဳစုလ်က္ ေရးသားလိုက္ေပသည္။ ယင္းသို႔ျဖင့္ ကရင္ရာဇ၀င္ဆရာၾကီး ဦးပညာသည္ ကရင္ရာဇ၀င္စာအုပ္ကို အျပီးသတ္ တုိင္ဆုိင္ညွိႏွဳိင္း ျဖည့္စြက္ကာ အျပီးသတ္ ကရင္ရာဇ၀င္စာအုပ္ျဖစ္ေလသည္။ ထုိသ္ုိ႔ေရးသားရာ၌ ကိုးကားအေထာက္အကူျပဳသည့္ စာအုပ္ အေရအတြက္ေပါင္းမွာ (၂၀)ေက်ာ္မွ် ရွိေလသည္။
စာေရးဆရာ ေမာင္စင္ၾကယ္ ေရးသားထားေသာ ျမန္မာျပည္ခ်စ္ ကရင္အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္မ်ား စာအုပ္မွ
ေကာက္နွဳတ္ေဖာ္ျပပါသည္။